Πέμπτη 31 Δεκεμβρίου 2009
Σάββατο 12 Δεκεμβρίου 2009
«Προσβλέπω σε μια Αριστερά της ανθρωπιάς»
ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΑ ΕΔΩ http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=110320
Ο ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΒΟΥΛΓΑΡΗΣ ΑΠΑΝΤΑ ΣΕ ΟΣΟΥΣ ΤΟΥ ΧΡΕΩΝΟΥΝ ΑΓΝΟΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΑΝΑΚΡΙΒΕΙΕΣ
Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΒΟΥΛΓΑΡΗ
Η «Ψυχή βαθιά» του Παντελή Βούλγαρη έβγαλε το σινεμά από τις καλλιτεχνικές σελίδες των εφημερίδων και το μετέφερε στις πολιτικές, στις στήλες των απόψεων. Μια ταινία για τον Εμφύλιο ήταν αναμενόμενο να διχάσει την κοινή γνώμη. Μπροστά στο αδελφικό αίμα, που χύθηκε, δεν υπάρχουν αθώοι θεατές, κριτικοί, σκηνοθέτες ή ιστορικοί. Ο καθένας έχει τη δική του ανάγνωση, το δικό του τραύμα, τη δικιά του εμμονή κι ας έχουν περάσει πενήντα χρόνια.
«Συνήθισα εδώ και χρόνια τα μίζερα δαγκώματα κάποιων αριστερών. Τα ίδια έχουν υποστεί και πολλοί και πιο σημαντικοί από μένα των γραμμάτων και των τεχνών», λέει ο Παντελής Βούλγαρης. Δεξιά, στα γυρίσματα στον Γράμμο. Αριστερά, σκηνή από την «Ψυχή βαθιά» με τους Γ. Αγγέλκο και Χρ. ΚαρτέρηΟ Παντελής Βούλγαρης εξήγησε πολλές φορές τις προθέσεις και το όραμά του, από την εποχή κιόλας των γυρισμάτων. Σήμερα, κι ενώ η ταινία πλησιάζει στο τέλος του πρώτου κύκλου της ζωής της, απαντά μέσα από την «Ε», «για πρώτη φορά», όπως λέει, όχι στους επικριτές του γενικά και αόριστα. Αλλά σε εκείνους που διάλεξαν να του επιτεθούν χρεώνοντάς του «άγνοια», «ανακρίβεια» και «παραποίηση» της Ιστορίας.
Δεν έχω σχολιάσει ποτέ κριτικές ή αντιρρήσεις για τις ταινίες μου. Το κάνω για πρώτη φορά και μόνο για όσα γράφτηκαν περί ιστορικής ανακρίβειας, άγνοιας ή και σκόπιμης παραποίησης.
1) Περί της χρήσης των βομβών ΝΑΠΑΛΜ στο Βίτσι και στον Γράμμο τον Αύγουστο του '49.
Αναφορές στο θέμα συνάντησα στην έρευνά μου όλα αυτά τα χρόνια. Για να σιγουρευτώ, παράγγειλα και αγόρασα κινηματογραφικό υλικό από βιβλιοθήκες ιστορικών οπτικοακουστικών ντουκουμέντων της Αγγλίας και των ΗΠΑ.
Τα φιλμ δείχνουν την κατασκευή και αποθήκευση των βομβών στην πρώιμη μορφή τους, σε βαρέλια, και στην κατοπινή, της κανονικής βόμβας, καθώς και τις δοκιμαστικές ρίψεις στον Ειρηνικό. Οι εικόνες αυτές είναι διαθέσιμες για τους ενδιαφερόμενους. Εκτός από την προφανή έρευνα σε Google και την αλληλογραφία με το εξωτερικό, προτού ολοκληρωθεί το μοντάζ της ταινίας επικοινώνησα με τον καθηγητή κ. Γιώργο Μαργαρίτη (δίτομο έργο «Ιστορία του Ελληνικού Εμφυλίου», εκδόσεις Φιλίστωρ) και είχα τη σύμφωνη γνώμη του και την επιβεβαίωση και από δικές του έρευνες ότι η τελειοποιημένη βόμβα ΝΑΠΑΛΜ, ενισχυμένη πλέον με γόμωση φωσφόρου, έπεσε για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Περίμενα περισσότερα σχόλια στις εφημερίδες για το γεγονός αυτό, άγνωστο στους πολλούς Ελληνες αλλά και ξένους που πιστεύουν ότι οι ΝΑΠΑΛΜ χρησιμοποιήθηκαν πρώτα στο Βιετνάμ.
2) Περί της στάσης των Ελλήνων αξιωματικών στη σύσκεψη με τον Βαν Φλιτ.
Ο Αμερικανός στρατηγός επιτίμησε με σκαιό τρόπο τους Ελληνες στρατιωτικούς για ανικανότητα και απροθυμία, αν και οι μεγάλες απώλειες του Εθνικού Στρατού ήταν σε μάχες σώμα με σώμα. Μετά μάλιστα τις κυνικές εντολές του να «σκοτώσουν και να απανθρακώσουν» τους αντάρτες, θεώρησα φυσικό να υπάρξει και κάποιος σκεπτικισμός από ελληνικής πλευράς, δεδομένου ότι φαντάροι κι αντάρτες πολεμούσαν σε πολύ κοντινές αποστάσεις, εντός της ακτίνας δράσης της βόμβας ΝΑΠΑΛΜ. Υπήρξαν περιπτώσεις που το πυροβολικό του Εθνικού Στρατού έβαλε κατά λάθος εναντίον φαντάρων, όπως και περιπτώσεις κάποιων στρατιωτών που είχαν ενστάσεις για τις οδηγίες των Αμερικανών (π.χ. αντιστράτηγος Αλέξανδρος Τσιγγούνης, «Ο Συμμοριτοπόλεμος στην Πελοπόννησο», 1961, σελ. 139-151, περί Βαν Φλιτ, συναδέλφων του «yes men» και «τεμενάδων»). Βεβαίως παραμένει γεγονός και φαίνεται ξεκάθαρα στην «Ψυχή βαθιά» ότι εν τέλει η ελληνική στρατιωτική ηγεσία «συμμορφώθηκε» προς τις αμερικανικές υποδείξεις, ο Βαν Φλιτ δεν έφυγε, τα βομβαρδιστικά από Ευρώπη και ΗΠΑ ήρθαν, οι ΝΑΠΑΛΜ έπεσαν και έκαναν στάχτη ανθρώπους και δάση...
Η «Ψυχή βαθιά» δεν θυμίζει μόνον αυτά αλλά και τα έκτακτα στρατοδικεία με τις καταδίκες «τρις εις θάνατον» με συνοπτικές διαδικασίες και τις εκτελέσεις ακόμη και εφήβων. Ολα αυτά υπάρχουν σε πολλές σκηνές της ταινίας...
3) Για τη μομφή ότι τάχα κατά την ταινία «έφταιγαν μόνο οι κακοί ξένοι...».
Αφού σκοτωθήκαμε μεταξύ μας, πώς δεν φταίγαμε εμείς; Το τονίζω στην πρώτη κιόλας σκηνή. Αντλησα το υλικό από το βιβλίο του Μιχάλη Κύρκου «Πίσω από τα κάγκελα», εκδόσεις Φιλίστωρ, σελ. 31-32 και πρόσθεσα τη φράση: «για όσα συμβαίνουν, υπόλογοι στις επόμενες γενιές δεν θα είναι πρωτίστως οι ξένοι». Ωστόσο, είναι αδύνατον να μειώσουμε τον ρόλο των ισχυρών ξένων συμφερόντων. Μήπως ήταν αμελητέος; Οι Αμερικανοί από τότε έβαλαν πόδι στον τόπο μας και έμειναν και καθόρισαν, και σε μεγάλο βαθμό καθορίζουν ακόμη, τα πράγματα στην ευρύτερη περιοχή.
4) Για το τραγούδι «Κάποια μάνα αναστενάζει» του Βασίλη Τσιτσάνη, αν υπήρχε τότε και ποιοι το «αγκάλιασαν».
Πρωτοκυκλοφόρησε το 1947, Parlofon 74100. Τραγουδούν: Στέλλα Χασκίλ, Τσιτσάνης, Βαμβακάρης. (Ντίνος Χριστιανόπουλος, «Ανθολογία τραγουδιών του Βασίλη Τσιτσάνη» και Βασίλης Τσιτσάνης, «Απαντα», επιμέλεια Θεόφιλου Αναστασίου).
Επιπλέον:
«...Στους νυχτερινούς δρόμους των πόλεων, μεθυσμένοι. Στις ταβέρνες και στα καφενεία, στις παράγκες, και στα βουνά, στα αμπριά των υψωμάτων και στα φυλάκια μια τριετία ολάκερη τούτη η σπαραγμένη χώρα -παντού όπου υπήρχε στρατός, παντού όπου υπήρχε αντάρτικο- η χώρα τούτη ολάκερη μια ολόκληρη τριετία τραγούδησε ένα τραγούδι, το ίδιο και πάλι το ίδιο με επιμονή, με σπαραγμό και δάκρυα σ' όλα τα μάτια: Κάποιο απλό, λαϊκό, σερέτικο. Στρατιώτες κλαίγαν, κλαίγαν αντάρτες, εξόριστοι, άμαχοι, άνθρωποι των πόλεων. Το απαγόρεψαν, το κυνήγησαν. Μα εκείνο ανίκητο. Πάνω στα υψώματα απ' τα μεγάφωνα των Μονάδων που ήταν στημένα κι απ' τα χωνιά τ' αντάρτικα, τρία ολάκερα χρόνια τραγουδούσαν το ίδιο τραγούδι:
"Κάποια μάνα αναστενάζει / μέρα νύχτα ανησυχεί...".
(απόσπασμα από την «Πυραμίδα '67» του Ρένου Αποστολίδη).
5) Ας ξαναπώ και για τον τίτλο «Ψυχή βαθιά».
Ασφαλώς ήξερα ότι ήταν σύνθημα του ΕΛ.ΑΣ., ότι ο Νίκος Ζαχαριάδης το είχε αποκηρύξει και οι ποινές των παραβατών στο ΔΣΕ ήταν βαρύτατες. Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Μνήμης «Αρης Βελουχιώτης» είχε στείλει και σε εφημερίδες και σ' εμένα μακροσκελή επιστολή για το θέμα τις παραμονές έναρξης των γυρισμάτων, φθινόπωρο του 2008, είχαμε μάλιστα μακρά τηλεφωνική επικοινωνία. Επέμεινα γιατί ως σύνθημα, ως λαϊκή ευχή που ακόμη και σήμερα λέγεται στην απλή καθημερινότητα πολλών αγροτικών περιοχών, γεμίζει την καρδιά μου. Είναι σύνθημα αγώνα, κουράγιου και αξιοπρέπειας. Ακούγεται επανειλημμένα στην ταινία «Λόλα» του Ντίνου Δημόπουλου, σε σενάριο του Βαγγέλη Γκούφα. Ο Λάκης Σάντας βλέποντας την «Ψυχή βαθιά» θυμήθηκε ότι μέχρι πριν από λίγα χρόνια παλιοί αγωνιστές είχαν αυτές τις δύο λέξεις ως χαιρετισμό και αντιχαιρετισμό σε συναντήσεις τους. Και η Ελλη Παπά έτσι κλείνει την τελευταία της συνέντευξη που προβλήθηκε πρόσφατα στην τηλεόραση, με την ευχή-σύνθημα «Ψυχή βαθιά».
* Τελειώνω με μια παρατήρηση.
Συνήθισα εδώ και χρόνια, από το «Χάπι Ντέι» και τα «Πέτρινα χρόνια», τα μίζερα δαγκώματα κάποιων αριστερών. Δεν τρομοκρατούμαι. Συνεχίζω να διατυπώνω τη γνώμη μου ρισκάροντας και προσβλέποντας σε μια Αριστερά της ανθρωπιάς.
Τα ίδια έχουν υποστεί πολλοί και πολύ πιο σημαντικοί των γραμμάτων και των τεχνών από μένα, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης για το «Τραγούδι του Νεκρού Αδελφού», ο Αρης Αλεξάνδρου για «Το κιβώτιο», ο Δημήτρης Χατζής για τους «Ανυπεράσπιστους».
«Αντίσταση φτιαγμένη από βατίστα...»
ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΑ ΕΔΩ http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=109877
Η συγκλονιστική και βαθιά πολιτική ομιλία της Χέρτα Μίλερ, φετινής αποδέκτριας του Νόμπελ Λογοτεχνίας, χθες στη Σουηδική Ακαδημία των Νόμπελ στη Στοκχόλμη
Της ΝΑΤΑΛΙ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ
Ενας βαθύτατα σπαρακτικός, ξεκάθαρα πολιτικός, απέραντα ανθρωπιστικός λόγος, ενάντιος σε κάθε φασισμό, κεντημένος από αυτοβιογραφικές αναμνήσεις κι από ποιητικά υλικά, ήταν η χθεσινή ομιλία της φετινής αποδέκτριας του Νόμπελ Λογοτεχνίας, Χέρτα Μίλερ, στη Σουηδική Ακαδημία.
Η ρουμανικής καταγωγής ποιήτρια, πεζογράφος και δοκιμιογράφος Χέρτα Μίλερ αυτοπροσδιορίζεται -όχι τυχαία- ως Γερμανίδα πολίτης. Χθες, κατά την ομιλία τηςΕξ ου και η αναφορά της στο ρητό του παππού της: «Οταν οι σημαίες ανεμίζουν, η κοινή λογική γλιστράει μέσα στις τρομπέτες».
Η 56χρονη, ρουμανικής καταγωγής, Γερμανίδα ποιήτρια, πεζογράφος και δοκιμιογράφος Μίλερ χρειάστηκε μόνον το εύρημα ενός «βατιστένιου μαντιλιού» για να ανατρέξει στα δεινά του καθεστώτος Τσαουσέσκου και τις ημέρες τρόμου που έζησε η ίδια υπό την ασφυκτική πίεση της Σεκουριτάτε, να αντιπαραθέσει τη σωματική ταπείνωση που επιβάλλουν τέτοια καθεστώτα με την ανθρώπινη τρυφερότητα και να ανακηρύξει εσαεί νικητές ενάντια σε κάθε απολυταρχία όσους αναπτύσσουν προσωπικούς τρόπους αντίστασης, βρίσκοντας παρηγοριά είτε στα βατιστένια μαντίλια κάποιας μάνας είτε στις λέξεις.
Τα μαντιλάκια, το κόκκινο ακορντεόν ενός θείου της που κατέληξε ναζί, οι σκάλες στο ρουμανικό εργοστάσιο ρούχων όπου εργαζόταν όταν άρχισε να την καταδιώκει η Σεκουριτάτε, ήταν όλα αντικείμενα που χρησίμευσαν στη Μίλερ για να αναπτύξει την ομιλία της. Και αντιπαραβάλλοντας τον αρθρωμένο λόγο με τις νοερές λέξεις, να εξηγήσει πώς έγινε λογοτέχνις: «Αντέδρασα στον θανάσιμο φόβο με δίψα για ζωή. Με πείνα για λέξεις...».
Η ομιλία της ξεκίνησε με μια μνήμη. Κάθε φορά που έφευγε για το σχολείο, η μάνα της εξέφραζε εμμέσως την τρυφερότητά της ρωτώντας «έχεις πάρει μαζί σου μαντίλι;». Στον αντίποδα του άρρητου κώδικα που επιβεβαίωνε την αγάπη και την οικογενειακή ασφάλεια, η Μίλερ αντέταξε τον τρόμο της απόλυτης ανασφάλειας όταν, αργότερα, πήγαινε στο εργοστάσιο «προετοιμασμένη να αντιμετωπίσω καθημερινά οτιδήποτε -και τον θάνατο».
Και μόνον η περιγραφή των τριών επισκέψεων που είχε δεχτεί από αξιωματούχο της Σεκουριτάτε αποδεικνύουν τη λογοτεχνική της δεινότητα: ο τρόμος αναδύεται, σαν σε φιλμ νουάρ, σταδιακά, καθώς ο «γιγαντιαίος, χοντροκόκαλος άνδρας με τα αστραφτερά μπλε μάτια» καταλήγει να εκβιάσει ανοιχτά τη νεαρή εργαζόμενη «να συνεργαστεί». Η άρνησή της σήμανε έναν ακήρυχτο αδυσώπητο πόλεμο: μέχρι να απολυθεί οριστικά πέρασε τότε μερικές βδομάδες υπό τρομακτική ψυχολογική βία: έχασε το γραφείο της, μετά την εμπιστοσύνη των φίλων της στους οποίους «κάποιοι» είχαν διαρρεύσει τη φήμη ότι είναι «προδότρια» («στα μάτια τους ήμουν ό,τι ακριβώς είχα αρνηθεί να γίνω»). Αστεγη, εγκαταστάθηκε πεισματικά σ' ένα αυτοσχέδιο γραφείο στο κλιμακοστάσιο. Και τότε βρήκε την απόλυτη ελευθερία στις λέξεις που δεν άρθρωνε, αλλά σκεφτόταν. Εγένετο λογοτεχνία...
Πιο πριν, στην ομιλία της, η Χέρτα Μίλερ ανέτρεξε και σε άλλες απολυταρχίες, αποδεικνύοντας την ανθρώπινη ικανότητα να αντέχει στα δεινά, ακόμα και με μια «παρηγοριά φτιαγμένη από βατίστα». Ενα μαντιλάκι που πρόσφερε μια Ρωσίδα μάνα στον εξόριστο σε σοβιετικό στρατόπεδο, Ρουμάνο αντικαθεστωτικό, μετέπειτα ποιητή Οσκαρ Παστιόρ, είχε κάνει κι εκείνον να ξαναποκτήσει εμπιστοσύνη στο ανθρώπινο είδος. Ετσι έσωσε και τη γιαγιά της Μίλερ, η ικανότητά της να ξεχνάει πως ο γιος της, σκληροπυρηνικός του ναζισμού, είχε καταταγεί εθελοντής στα SS: από τον «θείο Μετζ» της Χέρτα Μίλερ δεν έμεινε άλλη ανάμνηση παρά δύο φωτογραφίες (μία του γάμου του και μία της ακρωτηριασμένης σορού του σε μια κουβέρτα) κι ένα ακορντεόν. Από τον παππού της η νομπελίστα κράτησε παρακαταθήκη το ρητό του...
«Καθημερινά βλέπει κανείς πως η κοινή λογική των "προφητών" γλιστράει μέσα στην τρομπέτα, αυτή που εγώ αποφάσισα να μη φυσήξω ποτέ», είπε. Και περιέγραψε πώς ανακάλυψε την ελευθερία στις λέξεις: «Ο ήχος των λέξεων γνωρίζει πως δεν έχει άλλη επιλογή από το να σαγηνεύσει (..) Η συγγραφή δεν είναι θέμα εμπιστοσύνης, αλλά εντιμότητας της απάτης».
Οι νοερές λέξεις και οι κρυφές χειρονομίες είναι «καταφύγιο» για τη Μίλερ, που περιέγραψε μια συγκλονιστική σκηνή, όταν η Σεκουριτάτε ανέκρινε τη μάνα της. Οσο περίμενε έγκλειστη στο γραφείο ενός αξιωματούχου η μάνα της «αντικαθεστωτικής», σφουγγάρισε το πάτωμα με το βατιστένιο της μαντίλι. «Επρεπε να περάσω την ώρα μου», εξήγησε αργότερα στην κόρη της. Κι εκείνη τώρα, λίγο προτού παραλάβει το Νόμπελ, ευχήθηκε: «Να μπορούσα σε όσους στερούνται την αξιοπρέπειά τους από δικτατορίες να χαρίζω την ερώτηση: "Εχεις πάρει το μαντίλι σου;"» *
Πέμπτη 10 Δεκεμβρίου 2009
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΩΝ ΠΟΛΙΣ (1997-2007): 23 τόμοι, 250 πρωτότυπες μελέτες για την ιστορία της Θεσσαλονίκης
ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΑ ΕΔΩ http://thessalonikeon-polis.blogspot.com/
Γράφει ο Ευάγγελος Χεκίμογλου
Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΩΝ ΠΟΛΙΣ ΚΑΙ Ο ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑΣ
Η επιστημονική επιθεώρηση Θεσσαλονικέων Πόλις δημιουργήθηκε το 1996 από τον Οργανισμό Πολιτιστικής Πρωτεύουσας [ΟΠΠ] "Θεσσαλονίκη 1997", με πρωτοβουλία του Πάνου Θεοδωρίδη (καλλιτεχνικού διευθυντή), ο οποίος όρισε και την εκδοτική επιτροπή από τους (με αλφαβητική σειρά) δρ Π. Αδάμ-Βελένη, καθ. Γ. Αναστασιάδη, δρ Π. Μαρκή και τον γράφοντα.
Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ (1997)
Οι προς δημοσίευση μελέτες προκαλούνταν και κρίνονταν από την εκδοτική επιτροπή.
Στη διάρκεια του 1997 εκδόθηκαν τρεις τόμοι, με πρωτότυπες και σημαντικές μελέτες, αλλά η κυκλοφορία των αντιτύπων -αν πράγματι κυκλοφόρησαν τα έντυπα έξω από την αυλή του ΟΠΠ- ήταν πλημμελής.
Αλλά ο κύριος λόγος της διακοπής της έκδοσης ήταν μία πολιτική παρέμβαση. Κατά τη σελιδοποίηση της ύλης του τρίτου τόμου ο ΟΠΠ απαγόρευσε την εκτύπωση μελέτης καθηγητή του ΑΠΘ, διότι περιλάμβανε στον τίτλο τη λέξη "σλαβομακεδόνας". Μετά από αυτό -με ομόφωνη απόφασή της-η εκδοτική επιτροπή παραιτήθηκε και η έκδοση διακόπηκε.
Σημειώνεται ότι τα μέλη της επιτροπής αμείβονταν ικανοποιητικά για τις υπηρεσίες τους, όπως άλλωστε και οι συγγραφείς για τα κείμενά τους.
ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΗ (1998-1999)
Το 1998 ενδιαφέρθηκε για την αναβίωση της έκδοσης ο Σταύρος Ανδρεάδης, πρόεδρος τότε της Πολιτιστικής Εταιρείας Επιχειρηματιών Βορείου Ελλάδος, με την οποία ο γράφων είχε επαγγελματική συνεργασία. Το φθινόπωρο του 1999, με πρόταση του Στ. Ανδρεάδη, η γενική συνέλευση της εν λόγω μη κερδοσκοπικής εταιρείας, αποφάσισε να αναλάβει την οικονομική και οργανωτική ευθύνη της έκδοσης της Θεσσαλονικέων Πόλεως. Έπειτα, μέσω του γράφοντος ζητήθηκε η έγκριση του ΟΠΠ, που τελούσε τότε υπό εκκαθάριση.
Η ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΟΝΟΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΟΡΟΙ ΤΗΣ (1999)
Ο Πάνος Θεοδωρίδης, ως εκκαθαριστής πλέον του ΟΠΠ, συμφώνησε αμέσως και παρέδωσε στα χέρια του γράφοντος έγγραφο, με το οποίο επέτρεψε τη χρήση του τίτλου -περιουσιακού στοιχείου του υπό εκκαθάριση οργανισμού- υπό δύο προϋποθέσεις: [α] Να παραμείνει η ίδια εκδοτική επιτροπή, [β] να διατηρηθεί αναλλοίωτη η θεματική της έκδοσης. Με αυτό το έγγραφο η Πολιτιστική Εταιρεία Επιχειρηματιών άρχισε να χρησιμοποιεί -χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα- τον τίτλο " Θεσσαλονικέων Πόλις", δηλαδή ένα άυλο αγαθό ιδιοκτησίας τρίτου.
Ας σημειωθεί ότι κληρονόμος όλης της περιουσίας του ΟΠΠ -και συνεπώς ιδιοκτήτης του ονόματος Θεσσαλονικέων Πόλις- είναι το Ελληνικό Δημόσιο. Συνεπώς, ο τίτλος ανήκει στο ελληνικό δημόσιο. Στην Πολιτιστική Εταιρεία εκχωρήθηκε η χρήση του (και όχι το ίδιο το όνομα) με τις προϋποθέσεις που προαναφέρθηκαν.
ΤΟ ΝΕΟ ΕΚΔΟΤΙΚΟ ΣΧΗΜΑ ΚΑΙ ΟΙ 23 ΤΟΜΟΙ ΠΟΥ ΕΞΕΔΩΣΕ (2000-2007)
Μετά από την παραχώρηση άδειας για τη χρήση του τίτλου, η προαναφερθείσα εκδοτική επιτροπή της σειράς Θεσσαλονικέων Πόλις αποφάσισε ομόφωνα ότι έπρεπε να διευρυνθεί, δεδομένου ότι η ιδιότητα του μέλους δεν ήταν πλέον αμειβομένη, ενώ η εργασία είχε διογκωθεί. Έτσι, παρακλήθηκαν -και ανταποκρίθηκαν αμέσως- ο καθηγητής του ΑΠΘ, νυν πρόεδρος του ΙΜΧΑ και πρώην πρόεδρος των ΓΑΚ, Χαράλαμπος Παπαστάθης και η επ. καθ. δρ δρ Ευαγγελία Βαρέλλα.
Ως εκδότης ορίσθηκε -με κοινή ομόφωνη απόφαση της εν λόγω επιτροπής και της γενικής συνέλευσης της Πολιτιστικής Εταιρείας- ο υπογράφων.
Με την ανωτέρω σύνθεση -η οποία διευρύνθηκε αργότερα με τους διακεκριμένους καθηγητές του ΑΠΘ Ιωάννη Μουρέλο, Βασιλική Βαρμάζη και Θάλεια Μαντοπούλου-Παναγιωτοπούλου- η εκδοτική επιτροπή και ο εκδότης προχώρησαν από τις αρχές του 2000 ως τα τέλη του 2007 στην έκδοση 23 τόμων, εκτάσεως 5.500 σελίδων, οι οποίοι συμπεριέλαβαν πάνω από 250 πρωτότυπες ιστορικές και αρχαιολογικές μελέτες, με βασικό αντικείμενο τη Θεσσαλονίκη.
Από ποσοτικής απόψεως, οι τόμοι αυτοί περιέλαβαν ποσοστό 80% της τρέχουσας βιβλιογραφίας περί Θεσσαλονίκης.
ΠΟΣΟ ΑΙΣΙΟΔΟΞΗ ΗΤΑΝ Η ΑΡΧΗ (2000-2001)
Η παρουσίαση του πρώτου τόμου πραγματοποιήθηκε στον "Μύλο", τον Ιανουάριο του έτους 2000, ενώπιον 700 προσκεκλημένων, με ομιλητές τους Ανδρεάδη, Θεοδωρίδη και τον υπογράφοντα. Η μεγάλη επιτυχία της και η ζήτηση του πρώτου τεύχους έδειξε ότι μία επιστημονική έκδοση θα μπορούσε να έχει ευρύτερη απήχηση. Πράγματι, το πρώτο τεύχος "πούλησε" 2.000 αντίτυπα. Για το δεύτερο, που εκτυπώθηκε συντηρητικά σε 1.000 αντίτυπα, χρειάσθηκε να γίνει ανατύπωση.
Η Πολιτιστική Εταιρεία -με πρόεδρο τον Σ. Ανδρεάδη ως και το 2003- χορήγησε όχι μόνον τις δαπάνες συγκέντρωσης της ύλης, της σελιδοποίησης και της εκτύπωσης, αλλά και ό,τι χρειαζόταν για την προβολή της έκδοσης: Πλήρωσε για την δαπανηρή εκδήλωση στο Μύλο, για ραδιοφωνική διαφήμιση, αλλά και για διαφημιστικές καταχωρήσεις σε εφημερίδες. Επίσης κάλυψε στο διηνεκές τις γραμματειακές ανάγκες. Τα περισσότερα μέλη της Πολιτιστικής Εταιρείας αγόρασαν διαφημιστικές καταχωρήσεις στα πρώτα τεύχη, και πολλά έγραψαν ως συνδρομητές φίλους, γνωστούς και συνεργάτες τους. Με δεδομένη μάλιστα την εκπληκτική ενεργοποίηση του Νίκου Μάνου, μέλους τότε της διοίκησης της εταιρείας, στην προσέλκυση διαφημίσεων και χορηγιών από τρίτους -και τις δικές του επιπλέον υψηλές συνεισφορές- η έκδοση στα πρώτα τεύχη υπήρξε αυτοχρηματοδούμενη, παρά το γεγονός ότι η τιμή ήταν υπερβολικά χαμηλή, όπως θα δούμε.
Μέχρι και τον τόμο 11 (τέλη 2003), το τιράζ της έκδοσης ήταν περίπου 2.000 αντίτυπα. Γι' αυτό και δεν υπάρχει πλέον απόθεμα προς πώληση από τους τόμους αυτούς (πλην ενός μικρού αποθέματος ασφαλείας). Τα έσοδα από τις πωλήσεις δεν ήταν αμελητέα, αλλά χωρίς τις διαφημίσεις δεν θα επαρκούσαν για να καλύψουν το κόστος, διότι η Πολιτιστική Εταιρεία επέμενε να διατηρεί υπερβολικά χαμηλή τιμή (6 ευρώ για έναν τόμο 250 σελίδων).
Αυτό δείχνει ότι τα περισσότερα μέλη της Εταιρείας είχαν την πεποίθηση ότι επιχορηγούσαν μία επιστημονική και μη εμπορική έκδοση.
ΜΙΑ ΣΕΙΡΑ ΛΑΘΩΝ (2003-2007)
Η εμμονή στη χαμηλή τιμή τιμούσε τα μέλη της Πολιτιστικής Εταιρείας, αλλά αποδείχθηκε λανθασμένη. Όπως ήταν αναμενόμενο, κάποτε οι διαφημίσεις άρχισαν να φθίνουν και τότε προέκυψε έλλειμμα. Από τις αρχές του 2004 διαμορφώθηκε μια άγονη συζήτηση για το πώς μπορούσε να αυξηθεί η κυκλοφορία και να μειωθεί το έλλειμμα.
Οι διορθωτικές κινήσεις που ακολούθησαν αποδείχθηκαν καταστροφικές. Όχι μόνον το έλλειμμα αυξήθηκε, αλλά και οι πωλήσεις κατέρρευσαν.
Τα λάθη που έγιναν ήταν πολλά, αλλά τα βασικά υπήρξαν δύο. Το πρώτο ήταν η διακοπή της σελιδοποίησης και εκτύπωσης από τον εκδοτικό οίκο University Studio Press. Ναι μεν το κόστος μειώθηκε με την εφαρμογή εναλλακτικών λύσεων (όπως η in-house σελιδοποίηση από την Πολιτιστική Εταιρεία και η δημοπρασία για την ανάθεση σε φτηνότερο τυπογραφείο), αλλά χάθηκε το ενεργότερο σημείο προώθησης της έκδοσης. Έτσι, αν κερδήθηκε μια δραχμή από τη μείωση του κόστους, χάθηκαν δύο δραχμές από τις πωλήσεις. (Η κίνηση αυτή ήταν η λανθασμένη αντίδραση του γράφοντος απέναντι στην πίεση για τη μείωση του ελλείμματος).
Το δεύτερο λάθος ήταν η αλλαγή του συστήματος διάθεσης (κατάργηση του χονδρεμπόρου και απ' ευθείας διάθεση στα βιβλιοπωλεία με υπάλληλο της Πολιτιστικής Εταιρείας). Με την εφαρμογή του συστήματος αυτού οι πωλήσεις κατέρρευσαν, διότι δεν εξυπηρετείτο η ζήτηση παλαιότερων τευχών. (Το λάθος αυτό ήταν της πολιτιστικής εταιρείας και οφείλεται στην μη ρεαλιστική εκτίμηση ότι η Θεσσαλονικέων Πόλις μπορούσε να αποκτήσει πολλούς νέους αναγνώστες αν είχε καλή υποστήριξη marketing).
Το αποτέλεσμα αυτών και άλλων λαθών -και πάνω από όλα της συνεχιζόμενης συζήτησης για το έλλειμα- ήταν ότι το τελευταίο έφτασε το 2005 στα 30.000 ευρώ ετησίως.
Βέβαια, για 20 μεγάλους επιχειρηματίες, που συμμετείχαν τότε στην Πολιτιστική Εταιρεία, το ποσό είναι αμελητέο. Σε αλλεπάλληλες γενικές συνελεύσεις αποφασίσθηκε ομοφω΄νως η συνέχιση της έκδοσης.
ΚΟΠΩΣΗ ΚΑΙ ΚΟΡΕΣΜΟΣ (2007)
Ωστόσο, ο προβληματισμός και η γκρίνια συνεχίστηκαν. Το 2007 είχε επέλθει εμφανής κόπωση τόσο από την πλευρά της προσφοράς νέων μελετών όσο και από την πλευρά των πωλήσεων, οι οποίες μειώθηκαν σιγά-σιγά κατά 75%, σε σύγκριση με το έτος 2000.
Γιατί συνέβη αυτό; Εκτός από τις δημογραφικές μεταβολές, που δεν είναι αμελητέες σε χρονικό διάστημα δεκαετίας, (και είχαν ως αποτέλεσμα την απόσυρση από το αγοραστικό δυναμικό μεγάλων ηλικιών με έντονο ενδιαφέρον για την νεότερη ιστορία της πόλης), η ευρύτητα των θεμάτων είχε εμφανώς αμβλυνθεί. Σε αυτό συνέβαλε η προσπάθεια για τον περιορισμό του κόστους -μεταξύ άλλων- μέσω της καθήλωσης του stipendium που έπαιρναν οι συγγραφείς στα -ήδη οριακά τότε- επίπεδα του έτους 2000. Έτσι, η εκδοτική επιτροπή και ο εκδότης δεν είχαν υλικά μέσα για να προσελκύσουν νέους ερευνητές και θέματα.
Επιπλέον, είχε επέλθει ψυχική απομάκρυνση μεταξύ των μελών της εκδοτικής ομάδας και των επιχειρηματιών-χορηγών, για λόγους που δεν είναι της στιγμής. Ο υποφαινόμενος ήταν πλέον ο μοναδικός συνδετικός κρίκος μεταξύ των δύο ομάδων, ασκώντας ένα ρόλο επίπονο και ψυχοφθόρο.
ΛΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΔΙΕΞΟΔΑ (2004-2007)
Οι λύσεις που συζητήθηκαν από τα μέλη της εκδοτικής ομάδας και (ξεχωριστά) από τη διοίκηση της πολιτιστικής εταιρείας ήταν τρεις:
(α) Η μείωση στη συχνότητα έκδοσης των τόμων (π.χ. ένας τόμος ετησίως αντί τρεις ή τέσσερις), η οποία υποστηρίχθηκε από όσα μέλη της εκδοτικής επιτροπής δεν είχαν στο μεταξύ αδρανήσει.
(β) Άλλα μέλη θεωρούσαν ότι όλα πήγαιναν καλά και ότι η κάμψη του αναγνωστικού ενδιαφέροντος ήταν απλώς αναπόφευκτη.
(γ) Η τρίτη λύση, που υποστηρίχθηκε από μέλη της πολιτιστικής εταιρείας, ήταν η "ελάφρυνση" της έκδοσης και η μετατροπή της σε πολιτισμικό περιοδικό.
ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΤΗΣ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ (2008)
Τον Ιανουάριο του 2008 ο υποφαινόμενος παραιτήθηκε από την ιδιότητα του εκδότη, για τους εξής τέσσερις λόγους
(α) η διοίκηση της Πολιτιστικής Εταιρείας αποφάσισε να μειώσει περαιτέρω τη χρηματοδότηση της έκδοσης, επιλέγοντας να χρηματοδοτήσει άλλα προγράμματα.
(β) η διοίκηση της Πολιτιστικής Εταιρείας επέμενε σε κάθε ευκαιρία για την "ελάφρυνση" της ύλης.
Μετά από τα παραπάνω, ο γράφων κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η έκδοση έπρεπε να διακοπεί -για κάποιο χρόνο τουλάχιστον- και να επαναληφθεί με άλλο εκδοτικά σχήμα, άλλα οικονομικά μέσα και άλλα πρόσωπα. Όλα τα μέλη της εκδοτικής επιτροπής -πλην ενός- υποστήριξαν την απόφασή του.
ΕΝΑ ΑΛΛΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ "ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΩΝ ΠΟΛΙΣ" (2007-2009)
Όταν ο γράφων κοινοποίησε την παραίτησή του, η διοίκηση της Πολιτιστικής Εταιρείας Επιχειρηματιών εξέδωσε ένα περιοδικό ποικίλης ύλης, το οποίο ονόμασε επίσης Θεσσαλονικέων Πόλις.
Το περιοδικό Θεσσαλονικέων Πόλις δεν έχει σχέση με την επιστημονική έκδοση Θεσσαλονικέων Πόλις, διότι:
* Η ύλη του δεν περιλαμβάνει ιστορικές μελέτες
* Η εκδοτική επιτροπή του δεν περιλαμβάνει δόκιμους ιστορικούς και αρχαιολόγους
ΟΙ ΘΙΓΟΜΕΝΟΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΟΝΟΜΑΤΟΣ (250 ερευνητές)
Η χρήση του τίτλου μιας επιστημονικής σειράς 5.500 σελίδων για ένα περιοδικό ποικίλης ύλης θίγει τα επιστημονικά συμφέροντα όλων όσοι δημοσίευσαν πρωτότυπες ερευνητικές εργασίες στους τόμους της. Για όσους μάλιστα έχουν περιλάβει σε εργοβιογραφικά σημειώματα τις εργασίες αυτές και τις υπέβαλαν σε κρίση, ο κίνδυνος βλάβης είναι προφανής.
Από αυτούς ο γράφων ζητά συγνώμη, διότι δεν μπόρεσε να τους προστατεύσει εγκαίρως.
ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΑΝΗΚΕΙ Ο ΤΙΤΛΟΣ
Νομικώς ο τίτλος Θεσσαλονικέων Πόλις ανήκει στο Δημόσιο. Ουσιαστικώς, ανήκει στην επιστημονική κοινότητα. Η Θεσσαλονικέων Πόλις υπήρξε επιστημονικό βήμα.
Ο υποφαινόμενος ζητά για μια ακόμη φορά από τους εκδότες του νέου περιοδικού να τροποποιήσουν τον τίτλο του. Η διατήρησή του είναι σε βάρος του εγχειρήματός τους, αλλά και προκαλεί σύγχυση σε βάρος ενός σοβαρού εγχειρήματος, το οποίο οι ίδιοι στήριξαν οικονομικώς επί σειρά ετών. Δεν ωφελεί κανέναν, ενώ βλάπτει πολλούς.
Δρ Ευάγγελος Χεκίμογλου
ehekimoglou@gmail.com
www.ehekimoglou.blogspot.com
Γράφει ο Ευάγγελος Χεκίμογλου
Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΩΝ ΠΟΛΙΣ ΚΑΙ Ο ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑΣ
Η επιστημονική επιθεώρηση Θεσσαλονικέων Πόλις δημιουργήθηκε το 1996 από τον Οργανισμό Πολιτιστικής Πρωτεύουσας [ΟΠΠ] "Θεσσαλονίκη 1997", με πρωτοβουλία του Πάνου Θεοδωρίδη (καλλιτεχνικού διευθυντή), ο οποίος όρισε και την εκδοτική επιτροπή από τους (με αλφαβητική σειρά) δρ Π. Αδάμ-Βελένη, καθ. Γ. Αναστασιάδη, δρ Π. Μαρκή και τον γράφοντα.
Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ (1997)
Οι προς δημοσίευση μελέτες προκαλούνταν και κρίνονταν από την εκδοτική επιτροπή.
Στη διάρκεια του 1997 εκδόθηκαν τρεις τόμοι, με πρωτότυπες και σημαντικές μελέτες, αλλά η κυκλοφορία των αντιτύπων -αν πράγματι κυκλοφόρησαν τα έντυπα έξω από την αυλή του ΟΠΠ- ήταν πλημμελής.
Αλλά ο κύριος λόγος της διακοπής της έκδοσης ήταν μία πολιτική παρέμβαση. Κατά τη σελιδοποίηση της ύλης του τρίτου τόμου ο ΟΠΠ απαγόρευσε την εκτύπωση μελέτης καθηγητή του ΑΠΘ, διότι περιλάμβανε στον τίτλο τη λέξη "σλαβομακεδόνας". Μετά από αυτό -με ομόφωνη απόφασή της-η εκδοτική επιτροπή παραιτήθηκε και η έκδοση διακόπηκε.
Σημειώνεται ότι τα μέλη της επιτροπής αμείβονταν ικανοποιητικά για τις υπηρεσίες τους, όπως άλλωστε και οι συγγραφείς για τα κείμενά τους.
ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΗ (1998-1999)
Το 1998 ενδιαφέρθηκε για την αναβίωση της έκδοσης ο Σταύρος Ανδρεάδης, πρόεδρος τότε της Πολιτιστικής Εταιρείας Επιχειρηματιών Βορείου Ελλάδος, με την οποία ο γράφων είχε επαγγελματική συνεργασία. Το φθινόπωρο του 1999, με πρόταση του Στ. Ανδρεάδη, η γενική συνέλευση της εν λόγω μη κερδοσκοπικής εταιρείας, αποφάσισε να αναλάβει την οικονομική και οργανωτική ευθύνη της έκδοσης της Θεσσαλονικέων Πόλεως. Έπειτα, μέσω του γράφοντος ζητήθηκε η έγκριση του ΟΠΠ, που τελούσε τότε υπό εκκαθάριση.
Η ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΟΝΟΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΟΡΟΙ ΤΗΣ (1999)
Ο Πάνος Θεοδωρίδης, ως εκκαθαριστής πλέον του ΟΠΠ, συμφώνησε αμέσως και παρέδωσε στα χέρια του γράφοντος έγγραφο, με το οποίο επέτρεψε τη χρήση του τίτλου -περιουσιακού στοιχείου του υπό εκκαθάριση οργανισμού- υπό δύο προϋποθέσεις: [α] Να παραμείνει η ίδια εκδοτική επιτροπή, [β] να διατηρηθεί αναλλοίωτη η θεματική της έκδοσης. Με αυτό το έγγραφο η Πολιτιστική Εταιρεία Επιχειρηματιών άρχισε να χρησιμοποιεί -χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα- τον τίτλο " Θεσσαλονικέων Πόλις", δηλαδή ένα άυλο αγαθό ιδιοκτησίας τρίτου.
Ας σημειωθεί ότι κληρονόμος όλης της περιουσίας του ΟΠΠ -και συνεπώς ιδιοκτήτης του ονόματος Θεσσαλονικέων Πόλις- είναι το Ελληνικό Δημόσιο. Συνεπώς, ο τίτλος ανήκει στο ελληνικό δημόσιο. Στην Πολιτιστική Εταιρεία εκχωρήθηκε η χρήση του (και όχι το ίδιο το όνομα) με τις προϋποθέσεις που προαναφέρθηκαν.
ΤΟ ΝΕΟ ΕΚΔΟΤΙΚΟ ΣΧΗΜΑ ΚΑΙ ΟΙ 23 ΤΟΜΟΙ ΠΟΥ ΕΞΕΔΩΣΕ (2000-2007)
Μετά από την παραχώρηση άδειας για τη χρήση του τίτλου, η προαναφερθείσα εκδοτική επιτροπή της σειράς Θεσσαλονικέων Πόλις αποφάσισε ομόφωνα ότι έπρεπε να διευρυνθεί, δεδομένου ότι η ιδιότητα του μέλους δεν ήταν πλέον αμειβομένη, ενώ η εργασία είχε διογκωθεί. Έτσι, παρακλήθηκαν -και ανταποκρίθηκαν αμέσως- ο καθηγητής του ΑΠΘ, νυν πρόεδρος του ΙΜΧΑ και πρώην πρόεδρος των ΓΑΚ, Χαράλαμπος Παπαστάθης και η επ. καθ. δρ δρ Ευαγγελία Βαρέλλα.
Ως εκδότης ορίσθηκε -με κοινή ομόφωνη απόφαση της εν λόγω επιτροπής και της γενικής συνέλευσης της Πολιτιστικής Εταιρείας- ο υπογράφων.
Με την ανωτέρω σύνθεση -η οποία διευρύνθηκε αργότερα με τους διακεκριμένους καθηγητές του ΑΠΘ Ιωάννη Μουρέλο, Βασιλική Βαρμάζη και Θάλεια Μαντοπούλου-Παναγιωτοπούλου- η εκδοτική επιτροπή και ο εκδότης προχώρησαν από τις αρχές του 2000 ως τα τέλη του 2007 στην έκδοση 23 τόμων, εκτάσεως 5.500 σελίδων, οι οποίοι συμπεριέλαβαν πάνω από 250 πρωτότυπες ιστορικές και αρχαιολογικές μελέτες, με βασικό αντικείμενο τη Θεσσαλονίκη.
Από ποσοτικής απόψεως, οι τόμοι αυτοί περιέλαβαν ποσοστό 80% της τρέχουσας βιβλιογραφίας περί Θεσσαλονίκης.
ΠΟΣΟ ΑΙΣΙΟΔΟΞΗ ΗΤΑΝ Η ΑΡΧΗ (2000-2001)
Η παρουσίαση του πρώτου τόμου πραγματοποιήθηκε στον "Μύλο", τον Ιανουάριο του έτους 2000, ενώπιον 700 προσκεκλημένων, με ομιλητές τους Ανδρεάδη, Θεοδωρίδη και τον υπογράφοντα. Η μεγάλη επιτυχία της και η ζήτηση του πρώτου τεύχους έδειξε ότι μία επιστημονική έκδοση θα μπορούσε να έχει ευρύτερη απήχηση. Πράγματι, το πρώτο τεύχος "πούλησε" 2.000 αντίτυπα. Για το δεύτερο, που εκτυπώθηκε συντηρητικά σε 1.000 αντίτυπα, χρειάσθηκε να γίνει ανατύπωση.
Η Πολιτιστική Εταιρεία -με πρόεδρο τον Σ. Ανδρεάδη ως και το 2003- χορήγησε όχι μόνον τις δαπάνες συγκέντρωσης της ύλης, της σελιδοποίησης και της εκτύπωσης, αλλά και ό,τι χρειαζόταν για την προβολή της έκδοσης: Πλήρωσε για την δαπανηρή εκδήλωση στο Μύλο, για ραδιοφωνική διαφήμιση, αλλά και για διαφημιστικές καταχωρήσεις σε εφημερίδες. Επίσης κάλυψε στο διηνεκές τις γραμματειακές ανάγκες. Τα περισσότερα μέλη της Πολιτιστικής Εταιρείας αγόρασαν διαφημιστικές καταχωρήσεις στα πρώτα τεύχη, και πολλά έγραψαν ως συνδρομητές φίλους, γνωστούς και συνεργάτες τους. Με δεδομένη μάλιστα την εκπληκτική ενεργοποίηση του Νίκου Μάνου, μέλους τότε της διοίκησης της εταιρείας, στην προσέλκυση διαφημίσεων και χορηγιών από τρίτους -και τις δικές του επιπλέον υψηλές συνεισφορές- η έκδοση στα πρώτα τεύχη υπήρξε αυτοχρηματοδούμενη, παρά το γεγονός ότι η τιμή ήταν υπερβολικά χαμηλή, όπως θα δούμε.
Μέχρι και τον τόμο 11 (τέλη 2003), το τιράζ της έκδοσης ήταν περίπου 2.000 αντίτυπα. Γι' αυτό και δεν υπάρχει πλέον απόθεμα προς πώληση από τους τόμους αυτούς (πλην ενός μικρού αποθέματος ασφαλείας). Τα έσοδα από τις πωλήσεις δεν ήταν αμελητέα, αλλά χωρίς τις διαφημίσεις δεν θα επαρκούσαν για να καλύψουν το κόστος, διότι η Πολιτιστική Εταιρεία επέμενε να διατηρεί υπερβολικά χαμηλή τιμή (6 ευρώ για έναν τόμο 250 σελίδων).
Αυτό δείχνει ότι τα περισσότερα μέλη της Εταιρείας είχαν την πεποίθηση ότι επιχορηγούσαν μία επιστημονική και μη εμπορική έκδοση.
ΜΙΑ ΣΕΙΡΑ ΛΑΘΩΝ (2003-2007)
Η εμμονή στη χαμηλή τιμή τιμούσε τα μέλη της Πολιτιστικής Εταιρείας, αλλά αποδείχθηκε λανθασμένη. Όπως ήταν αναμενόμενο, κάποτε οι διαφημίσεις άρχισαν να φθίνουν και τότε προέκυψε έλλειμμα. Από τις αρχές του 2004 διαμορφώθηκε μια άγονη συζήτηση για το πώς μπορούσε να αυξηθεί η κυκλοφορία και να μειωθεί το έλλειμμα.
Οι διορθωτικές κινήσεις που ακολούθησαν αποδείχθηκαν καταστροφικές. Όχι μόνον το έλλειμμα αυξήθηκε, αλλά και οι πωλήσεις κατέρρευσαν.
Τα λάθη που έγιναν ήταν πολλά, αλλά τα βασικά υπήρξαν δύο. Το πρώτο ήταν η διακοπή της σελιδοποίησης και εκτύπωσης από τον εκδοτικό οίκο University Studio Press. Ναι μεν το κόστος μειώθηκε με την εφαρμογή εναλλακτικών λύσεων (όπως η in-house σελιδοποίηση από την Πολιτιστική Εταιρεία και η δημοπρασία για την ανάθεση σε φτηνότερο τυπογραφείο), αλλά χάθηκε το ενεργότερο σημείο προώθησης της έκδοσης. Έτσι, αν κερδήθηκε μια δραχμή από τη μείωση του κόστους, χάθηκαν δύο δραχμές από τις πωλήσεις. (Η κίνηση αυτή ήταν η λανθασμένη αντίδραση του γράφοντος απέναντι στην πίεση για τη μείωση του ελλείμματος).
Το δεύτερο λάθος ήταν η αλλαγή του συστήματος διάθεσης (κατάργηση του χονδρεμπόρου και απ' ευθείας διάθεση στα βιβλιοπωλεία με υπάλληλο της Πολιτιστικής Εταιρείας). Με την εφαρμογή του συστήματος αυτού οι πωλήσεις κατέρρευσαν, διότι δεν εξυπηρετείτο η ζήτηση παλαιότερων τευχών. (Το λάθος αυτό ήταν της πολιτιστικής εταιρείας και οφείλεται στην μη ρεαλιστική εκτίμηση ότι η Θεσσαλονικέων Πόλις μπορούσε να αποκτήσει πολλούς νέους αναγνώστες αν είχε καλή υποστήριξη marketing).
Το αποτέλεσμα αυτών και άλλων λαθών -και πάνω από όλα της συνεχιζόμενης συζήτησης για το έλλειμα- ήταν ότι το τελευταίο έφτασε το 2005 στα 30.000 ευρώ ετησίως.
Βέβαια, για 20 μεγάλους επιχειρηματίες, που συμμετείχαν τότε στην Πολιτιστική Εταιρεία, το ποσό είναι αμελητέο. Σε αλλεπάλληλες γενικές συνελεύσεις αποφασίσθηκε ομοφω΄νως η συνέχιση της έκδοσης.
ΚΟΠΩΣΗ ΚΑΙ ΚΟΡΕΣΜΟΣ (2007)
Ωστόσο, ο προβληματισμός και η γκρίνια συνεχίστηκαν. Το 2007 είχε επέλθει εμφανής κόπωση τόσο από την πλευρά της προσφοράς νέων μελετών όσο και από την πλευρά των πωλήσεων, οι οποίες μειώθηκαν σιγά-σιγά κατά 75%, σε σύγκριση με το έτος 2000.
Γιατί συνέβη αυτό; Εκτός από τις δημογραφικές μεταβολές, που δεν είναι αμελητέες σε χρονικό διάστημα δεκαετίας, (και είχαν ως αποτέλεσμα την απόσυρση από το αγοραστικό δυναμικό μεγάλων ηλικιών με έντονο ενδιαφέρον για την νεότερη ιστορία της πόλης), η ευρύτητα των θεμάτων είχε εμφανώς αμβλυνθεί. Σε αυτό συνέβαλε η προσπάθεια για τον περιορισμό του κόστους -μεταξύ άλλων- μέσω της καθήλωσης του stipendium που έπαιρναν οι συγγραφείς στα -ήδη οριακά τότε- επίπεδα του έτους 2000. Έτσι, η εκδοτική επιτροπή και ο εκδότης δεν είχαν υλικά μέσα για να προσελκύσουν νέους ερευνητές και θέματα.
Επιπλέον, είχε επέλθει ψυχική απομάκρυνση μεταξύ των μελών της εκδοτικής ομάδας και των επιχειρηματιών-χορηγών, για λόγους που δεν είναι της στιγμής. Ο υποφαινόμενος ήταν πλέον ο μοναδικός συνδετικός κρίκος μεταξύ των δύο ομάδων, ασκώντας ένα ρόλο επίπονο και ψυχοφθόρο.
ΛΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΔΙΕΞΟΔΑ (2004-2007)
Οι λύσεις που συζητήθηκαν από τα μέλη της εκδοτικής ομάδας και (ξεχωριστά) από τη διοίκηση της πολιτιστικής εταιρείας ήταν τρεις:
(α) Η μείωση στη συχνότητα έκδοσης των τόμων (π.χ. ένας τόμος ετησίως αντί τρεις ή τέσσερις), η οποία υποστηρίχθηκε από όσα μέλη της εκδοτικής επιτροπής δεν είχαν στο μεταξύ αδρανήσει.
(β) Άλλα μέλη θεωρούσαν ότι όλα πήγαιναν καλά και ότι η κάμψη του αναγνωστικού ενδιαφέροντος ήταν απλώς αναπόφευκτη.
(γ) Η τρίτη λύση, που υποστηρίχθηκε από μέλη της πολιτιστικής εταιρείας, ήταν η "ελάφρυνση" της έκδοσης και η μετατροπή της σε πολιτισμικό περιοδικό.
ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΤΗΣ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ (2008)
Τον Ιανουάριο του 2008 ο υποφαινόμενος παραιτήθηκε από την ιδιότητα του εκδότη, για τους εξής τέσσερις λόγους
(α) η διοίκηση της Πολιτιστικής Εταιρείας αποφάσισε να μειώσει περαιτέρω τη χρηματοδότηση της έκδοσης, επιλέγοντας να χρηματοδοτήσει άλλα προγράμματα.
(β) η διοίκηση της Πολιτιστικής Εταιρείας επέμενε σε κάθε ευκαιρία για την "ελάφρυνση" της ύλης.
Μετά από τα παραπάνω, ο γράφων κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η έκδοση έπρεπε να διακοπεί -για κάποιο χρόνο τουλάχιστον- και να επαναληφθεί με άλλο εκδοτικά σχήμα, άλλα οικονομικά μέσα και άλλα πρόσωπα. Όλα τα μέλη της εκδοτικής επιτροπής -πλην ενός- υποστήριξαν την απόφασή του.
ΕΝΑ ΑΛΛΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ "ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΩΝ ΠΟΛΙΣ" (2007-2009)
Όταν ο γράφων κοινοποίησε την παραίτησή του, η διοίκηση της Πολιτιστικής Εταιρείας Επιχειρηματιών εξέδωσε ένα περιοδικό ποικίλης ύλης, το οποίο ονόμασε επίσης Θεσσαλονικέων Πόλις.
Το περιοδικό Θεσσαλονικέων Πόλις δεν έχει σχέση με την επιστημονική έκδοση Θεσσαλονικέων Πόλις, διότι:
* Η ύλη του δεν περιλαμβάνει ιστορικές μελέτες
* Η εκδοτική επιτροπή του δεν περιλαμβάνει δόκιμους ιστορικούς και αρχαιολόγους
ΟΙ ΘΙΓΟΜΕΝΟΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΟΝΟΜΑΤΟΣ (250 ερευνητές)
Η χρήση του τίτλου μιας επιστημονικής σειράς 5.500 σελίδων για ένα περιοδικό ποικίλης ύλης θίγει τα επιστημονικά συμφέροντα όλων όσοι δημοσίευσαν πρωτότυπες ερευνητικές εργασίες στους τόμους της. Για όσους μάλιστα έχουν περιλάβει σε εργοβιογραφικά σημειώματα τις εργασίες αυτές και τις υπέβαλαν σε κρίση, ο κίνδυνος βλάβης είναι προφανής.
Από αυτούς ο γράφων ζητά συγνώμη, διότι δεν μπόρεσε να τους προστατεύσει εγκαίρως.
ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΑΝΗΚΕΙ Ο ΤΙΤΛΟΣ
Νομικώς ο τίτλος Θεσσαλονικέων Πόλις ανήκει στο Δημόσιο. Ουσιαστικώς, ανήκει στην επιστημονική κοινότητα. Η Θεσσαλονικέων Πόλις υπήρξε επιστημονικό βήμα.
Ο υποφαινόμενος ζητά για μια ακόμη φορά από τους εκδότες του νέου περιοδικού να τροποποιήσουν τον τίτλο του. Η διατήρησή του είναι σε βάρος του εγχειρήματός τους, αλλά και προκαλεί σύγχυση σε βάρος ενός σοβαρού εγχειρήματος, το οποίο οι ίδιοι στήριξαν οικονομικώς επί σειρά ετών. Δεν ωφελεί κανέναν, ενώ βλάπτει πολλούς.
Δρ Ευάγγελος Χεκίμογλου
ehekimoglou@gmail.com
www.ehekimoglou.blogspot.com
Τετάρτη 9 Δεκεμβρίου 2009
Κίττας συγκλονισμένος και συγκλονιστικός: «Μην προδώσετε τη νεολαία»!
Ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών Χρήστος Κίττας που τραυματίστηκε στα πρόσφατα επεισόδια στο κέντρο της Αθήνας, δήλωσε «από τη στιγμή που 18 ή και 20 χρονών παιδιά, βιαιοπραγούν, εγώ έχω πεθάνει ψυχικά».
Βγήκε από το νοσοκομείο ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών Χρήστος Κίττας και σε γραπτή δήλωσή του αναφέρεται στα τελευταία γεγονότα τονίζοντας: «Θα ήθελα, ιδιαιτέρως, να παρακαλέσω τους αρχηγούς των κομμάτων, τους λειτουργούς των ΜΜΕ, την ακαδημαϊκή και γενικά την εκπαιδευτική κοινότητα, να μην ασχοληθείτε για μια ακόμα φορά με το δένδρο και χάσετε το δάσος».
Ο πρύτανης τονίζει επίσης, τα εξής: «Ελάχιστη ή και καμία, σημασία έχει το τι συνέβη σε μένα προσωπικά. Έτσι κι αλλιώς εγώ έκανα τις επιλογές μου, σωστές ή λάθος, και πληρώνω γι΄ αυτές. Από τη στιγμή που 18 ή και 20 χρονών παιδιά, τα οποία θα μπορούσαν να είναι μαθητές μου ή εγγόνια μου, βιαιοπραγούν και καταστρέφουν το ναό της ελεύθερης σκέψης, το ναό της Παιδείας, εγώ έχω στερέψει, έχω πεθάνει ψυχικά. Δεν έχει σημασία ο όποιος σωματικός μου τραυματισμός. Μαζεύω λοιπόν, ότι απέμεινε μέσα μου, αντλώντας δύναμη από την αγάπη μου και μόνο για τη νεολαία μας, έστω κι αν κομμάτι της με πρόδωσε, και απευθύνω έκκληση να μην αναλωθείτε και πάλι σε ατέρμονες συζητήσεις, σε αδικαιολόγητες κομματικές αντεγκλήσεις και περίπλοκες αναλύσεις, χωρίς καμία ουσιαστική πρόταση. Η μοναδική ελπίδα της χώρας μας, τα νιάτα μας, περιμένουν άλλα από όλους εσάς. Μην τους προδώσετε. Εγώ δεν μπορώ πια να προσφέρω τίποτα παραπάνω. Ευτυχώς όταν είχα ακόμα δυνάμεις στις 3 Νοεμβρίου 2009 απέστειλα στον πρωθυπουργό και στους αρχηγούς των κομμάτων αναλυτική, ίσως και προφητική, επιστολή για τις θέσεις μου για όλα αυτά που μας πληγώνουν τόσο πολύ. Αν κάποιος από τους αρχηγούς θέλει να την δημοσιοποιήσει μπορεί να το κάνει. Ίσως οι σκέψεις μου εκείνες να φανούν χρήσιμες».
Και ο πρύτανης τελειώνει με μια ευχή: «Να μην πάψετε να ασχολείστε με τα προβλήματα της παιδείας και της νεολαίας μόλις χαμηλώσουν τα φώτα της επικαιρότητας. Δεν θα υπάρξουν πολλές άλλες ευκαιρίες».
Κυριακή 6 Δεκεμβρίου 2009
"Εμείς που μείναμε Άνοιξη"
«Εμείς που μείναμε Άνοιξη, δεν ξαναγραφτήκαμε ποτέ σε άλλο κόμμα. Στις 30 Ιουνίου 1993 πολλοί από εμάς περνούσαμε για πρώτη φορά κομματικό κατώφλι γιατί πιστέψαμε στον Αντώνη Σαμαρά όσο σε κανέναν άλλον. Πιστέψαμε στις θέσεις του για τη Μακεδονία, οι οποίες αδικήθηκαν από την ανακολουθία και την αποσπασματικότητα που χαρακτηρίζει την ελληνική εξωτερική πολιτική. Πιστέψαμε στην ‘‘υπέρβαση’’, στη λέξη με την οποία ταυτίστηκε ο ίδιος, επιχειρώντας από τότε, δεκαέξι χρόνια πριν, να καταδείξει την ανάγκη να ξεπεράσουμε τα κομματικά συρματοπλέγματα, να ενώσουμε το «Βερολίνο» μας και αλλάξουμε τον τόπο. Πιστέψαμε τότε ότι το τέλος της πρώτης μεταπολίτευσης είχε πράγματι επέλθει, ότι δηλαδή η δημοκρατία είχε αποκατασταθεί και ότι άλλα ήταν τα προβλήματα πλέον που θα όφειλαν να αντιμετωπίσουν οι πολιτικοί. Πιστέψαμε, αν θέλετε, τον ποιητή, το νομπελίστα Ελύτη, που είχε βάλει το χέρι του στη φωτιά με μια του μόνο φράση: «Από μια τέτοιαν άνοιξη έχει ανάγκη ο τόπος».
Θυμάμαι πάντα τον διπλωμάτη Μανώλη Καλαμίδα και τον αριστερό Ανδρέα Λεντάκη. Για μένα –και για πολλούς άλλους- ήταν προσωπικότητες σπουδαίες, που ο πρόωρος χαμός τους ήταν χαλάζι μέσα στην άνοιξη. Όταν χάθηκαν, δυστυχώς νωρίς νωρίς, η Πολιτική Άνοιξη έχασε την κολώνα και το δοκάρι της. Ήταν σύμβολα για εκείνη την προσπάθεια. Ήταν τα τεκμήρια της μετριοπάθειας και της συμφιλίωσης που έφερνε στο πολιτικό προσκήνιο η Πολιτική Άνοιξη.
Περιμένουμε πολλά από τον πρόεδρο, πια, Σαμαρά. Για μας το θέμα δεν ήταν απλώς να γίνει πρόεδρος, αλλά να κάνει πράξη όσα εδώ και χρόνια πιστεύουμε. Ο ίδιος είχε μιλήσει πρώτος, μπροστά από την κοινωνία, για άμεση εκλογή προέδρου της Δημοκρατίας από το λαό, για θεσμοθέτηση ασυμβίβαστου μεταξύ της ιδιότητας του υπουργού και του βουλευτή, για αλλαγή του νόμου περί ευθύνης υπουργών ώστε να προστατεύονται οι βουλευτές μόνο από αδικήματα που αφορούν το λειτούργημά τους, για προκήρυξη δημοψηφισμάτων σε κρίσιμα εθνικά ή κοινωνικά θέματα, για επιβολή υποχρεωτικής παρουσίας των βουλευτών στις συνεδριάσεις της Βουλής με ποινή μείωσης του μισθού, για δημοκρατική οργάνωση και διαφάνεια στο κόμμα, για ανάδειξη της ηγεσίας της Δικαιοσύνης από τον φυσικό της χώρο, για διακομματικό γνωμοδοτικό συμβούλιο στρατηγικού σχεδιασμού σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας, για εφαρμογή προγραμμάτων επταετούς διάρκειας για την Υγεία, την Παιδεία, το Περιβάλλον και τον Αθλητισμό.
Και τώρα, δεκαέξι χρόνια μετά, όλα αυτά παραμένουν ακόμη αιτήματα της κοινωνίας και της πολιτικής. Και ο Σαμαράς καλείται να δώσει καινούριο νόημα στην ύπαρξη της ΝΔ, να τολμήσει πια τα αυτονόητα, να αλλάξει τη διάσταση των πραγμάτων στο κόμμα και στο πολιτικό προσκήνιο.
Εμείς που μείναμε Άνοιξη, δεν ξαναγραφτήκαμε ποτέ σε άλλο κόμμα. Επιλέξαμε την πολιτική καλογερική από αγνή πρόθεση και κάποιου είδους ρομαντισμό. Μόνο τώρα, ορισμένοι από εμάς, όσοι «καταγόμαστε» πολιτικά από τη Νέα Δημοκρατία, γραφτήκαμε για να ψηφίσουμε πάλι τον Αντώνη. Υπάρχουν, όμως, κι άλλοι, διασκορπισμένοι, στην πολιτική ‘‘αυτοεξορία’’ που τους όρισαν η κομματοκρατία, τα Χρηματιστήρια, τα Βατοπαίδια, οι κουκούλες, οι Ρουσόπουλοι, οι Βουλγαράκηδες, η «κερδοσκοπική πολιτική», η πολιτική της ιδοτέλειας. Αυτοί είναι η Ελλάδα της ελπίδας, μια Ελλάδα αθόρυβη και δυναμική συνάμα. Και με μεγάλες προσδοκίες από έναν σπουδαίο πολιτικό άνδρα. Ευχαριστώ για τη φιλοξενία. Λ.Ξ.»
Για την αντιγραφή
Γιάννης Θ. Κεσσόπουλος
Σάββατο 5 Δεκεμβρίου 2009
"Είμαστε σκανδαλωδώς όμοιοι"!
«Η γη είναι ένα μικρό πορτοκάλι. Αυτό που μας διαφοροποιεί από τους άλλους είναι ένα τίποτα, μια ψείρα, μια σκόνη. Οι άνθρωποι σ' όλα τα μήκη και τα πλάτη αδελφές ψυχές είναι, σταγόνες νερού είναι. Είμαστε σκανδαλωδώς όμοιοι. Αν γράψουμε κάτι για τον εαυτό μας με ειλικρίνεια, θα το επικυρώσει και ο Εσκιμώος».
Σωτήρης Δημητρίου, συγγραφέας / "Τα ζύγια του προσώπου", εκδ. Πατάκης
Πέμπτη 3 Δεκεμβρίου 2009
Κώστα Καραμανλή, θα υπερασπιστείς το taxalia?
ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΑ ΕΔΩ http://taxalia.blogspot.com/2009/12/taxalia_03.html
click to enlarge
Πριν λίγο πήραμε, ως taxalia, ένα ακόμη απειλητικό εξώδικο από την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα των Σκοπίων.
Η ιστορία έχει ως εξής:
Ένας Σκοπιανός δημοσιογράφος - καθηγητής ονόματι Milan Adzievski, έγραψε στο πρακοτρείο ειδήσεων MINA, ότι ο τ.Πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής, είναι ένας βάρβαρος Τούρκος, επειδή ένας Τούρκος στρατιώτης βίασε τη γιαγιά του, όπως συνήθως έκαναν οι Τούρκοι στις γιαγιάδες μας !
Επίσης αναρωτιόταν, πόσο χοντρός είναι ο Καραμανλής, πόσο Τούρκος είναι ο Καρατζαφέρης και άλλα πολλά φαιδρά.
Τους περιποιηθήκαμε καταλλήλως με αυτό:
και αποκαλύψαμε τα στοιχεία του παπαροκαθηγητή, με αυτό Милан Аџиевски, you are malakas (e very greek word)!
Αυτά, με τα οποία υπερασπιστήκαμε το θεσμό του Έλληνα Πρωθυπουργού και έναν αρχηγό κόμματος, ενόχλησαν τον κ.Αντζιέφσκι, ο οποίος κατέφυγε στην ΑΠΠΔ της χώρας του, η οποία μας καλεί να διαγράψουμε πλήρως τις σχετικές αναρτήσεις, (αλλιώς προφανώς θα μας τραβάνε στα διεθνή δικαστήρια, θα ζητήσουν πιθανότατα τη διαγραφή μας από τη google κ.λ.π.)
Και σας ρωτώ Κώστα Καραμανλή και Γιώργο Καρατζαφέρη:
Θα μας διαθέσετε κανέναν σοβαρό δικηγόρο ή θα τρέχουμε μόνοι μας και θα βάζουμε από την τσέπη μας τα φράγκα;
Περιμένουμε την έμπρακτη βοήθεια σας. Αν δεν έρθει, θα τα διαγράψουμε αύριο. Δεν θα βάζουμε εμείς το κεφάλι μας στον ντορβά, για να υπερασπιζόμαστε εσάς. Αρκετές απειλές παίρνουμε κάθε μέρα από τους γείτονές μας "Μακεδόνες".
Και είμαι βέβαιος ότι αν ζητήσουμε τη βοήθειά σας, θα μας γυρίσετε την πλάτη.
Αναμένουμε τις συμβουλές και τις οδηγίες σας λοιπόν. Tι να τους απαντήσουμε; Για να δούμε, ποιοί θα ανταποκριθείτε !
click to enlarge
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)