Τρίτη 23 Μαρτίου 2010

Στην «εκτός Αθηνών» Ελλάδα / από την Καθημερινή


Tης Μαριας Κατσουνακη
Πριν από τέσσερα χρόνια, περίπου, η άγρια δολοφονία πέντε κυνηγών σε ένα χωράφι στα Καλύβια Αιτωλοακαρνανίας, ανανέωσε το σοκ και το δέος που κατακλύζει την ελληνική κοινωνία κάθε φορά που εκδηλώνεται η παθογένεια της ελληνικής επαρχίας. Γράφτηκαν και τότε πολλά για το «φρικτό έγκλημα», οι απευθείας συνδέσεις και ανταποκρίσεις, οι εικασίες, οι ερμηνείες, γέμισαν ώρες τηλεοπτικού προγράμματος αλλά και σελίδες εφημερίδων.
Αργότερα, ήρθε η καταδίκη των δολοφόνων στους οποίους επιβλήθηκε η ανώτατη ποινή, πέντε φορές ισόβια. Κι ενώ οι πράξεις είχαν συμπληρωθεί και η τραγωδία έμοιαζε ολοκληρωμένη (είχε επέλθει και η τιμωρία) προχθές μια διπλή αυτοκτονία επιβεβαίωσε ότι τραύματα όπως αυτό δεν κλείνουν ποτέ. Τοκίζονται στους ανθρώπους και στις κοινωνίες και, αργά η γρήγορα, «επιστρέφουν». Η μητέρα και η αδελφή του 17χρονου Αλέξη Νικολόπουλου (ενός εκ των πέντε θυμάτων) έδωσαν τέλος στη ζωή τους, χρησιμοποιώντας εντομοκτόνο. Πρώτη, έφυγε η μάνα. Η 16χρονη κόρη την ακολούθησε. Νεκρές τις βρήκε το τρίτο παιδί, ο γιος, επιστρέφοντας από την Αθήνα όπου είχε πάει για να παρακολουθήσει το ντέρμπι στο ΟΑΚΑ.
Σε ιδιόχειρο σημείωμα εξηγούσαν απλώς ότι δεν μπορούσαν να ζήσουν άλλο. Δεν μπόρεσαν ποτέ να αποδεχθούν την απώλεια. Και πώς άλλωστε; Από ποιους υποστηρικτικούς μηχανισμούς, εκτός από την προσωπική απαντοχή και το κουράγιο, θα μπορούσαν να αντλήσουν βοήθεια; Και δεν εννοούμε μόνο εξειδικευμένους οργανισμούς και προσωπικό. Η μητέρα είχε δηλώσει πριν από αρκετό καιρό ότι «ήθελε να βρεθεί κοντά στο γιο της αλλά σκεφτόταν και τα άλλα δυο παιδιά της».
Δεν αρκούν οι φίλοι και η συνδρομή του περιβάλλοντος. Τα ερείσματα για να εδραιωθούν χρειάζονται χρόνο που ξεκινάει πολύ πριν εκδηλωθεί το όποιο τραγικό γεγονός. Οι ισορροπίες δεν ανακύπτουν αιφνιδίως, οι όποιες θεραπείες αποδεικνύονται συχνά ατελείς. Και οι σχέσεις μέσα στις οικογένειες και ανάμεσα στους ανθρώπους είναι αμείλικτες, απρόβλεπτες, ανεξέλεγκτες.
Το μόνο που ελέγχεται, οργανώνεται και υπακούει σε κανόνες εκπαίδευσης και κοινωνικών αρχών είναι η πόλη και οι πολίτες. Η εγκατάλειψη της ελληνικής επαρχίας στη μοίρα των παθών και των επιδοτήσεων, δεν εγγράφεται μόνο στο χάος που δημιουργείται κάθε φορά που οι αγρότες αποφασίζουν να κόψουν την Ελλάδα στη μέση για να... διαμαρτυρηθούν. Η αδιαφορία της πολιτικής εξουσίας και η ανηλεής ψηφοθηρία (με όλα τα παρεπόμενα) ευθύνεται για ποικίλες τερατογενέσεις. Τα παραδείγματα είναι ανεξάντλητα και όσο ξηραίνονται οι τόποι άλλο τόσο μαραζώνουν και οι άνθρωποι.
Η ζωή στην ελληνική επαρχία είναι ασφυκτική, κυρίως για τη γυναίκα. Τα στερεότυπα με τις Ουκρανές και τις Ρωσίδες βοηθούν να δούμε αλλά και να παρακάμψουμε αλήθειες και ψέματα. Η ανάπτυξη και ο εκσυγχρονισμός ήρθαν από την πίσω πόρτα, δημιουργώντας ψευδαισθήσεις και όχι δομές.
Ούτε η κατανάλωση ούτε η εκτόνωση δηλώνουν πρόοδο. Οι κοινωνίες προχωρούν όταν ψυχικά οι άνθρωποι μπορούν να διαφοροποιηθούν, να σκεφτούν, να συγκρίνουν, να επιλέξουν. Οταν αναπτύσσονται οι μηχανισμοί εκείνοι που εμποδίζουν τα εγκλήματα για χωράφια και καταπατημένη χλωρίδα. Οταν η λύση στις διαφορές παύει να είναι η επαναληπτική καραμπίνα, όταν οι νόμοι εφαρμόζονται για να προλάβουν το μακελειό, να εμποδίσουν την παρέκκλιση.
Ο,τι συνέβη προχθές στο χωριό του Αγρινίου, είναι συνέπεια εκείνου που προηγήθηκε στα χωράφια πριν από τέσσερα χρόνια και αυτό το συμβάν δεν αρχειοθετήθηκε ποτέ. Πυορροεί διαρκώς και εμφανώς. Οι ζωές δεν ισοπεδώνονται μόνο από την οικονομική κρίση. Η κακοδιαχείριση και η αδιαφορία των ηγεσιών μετατρέπεται, σε βάθος χρόνου, σε απελπισία των πολιτών.
Στην υποβαθμισμένη «εκτός Αθηνών» Ελλάδα ακυρώνονται οι έξοδοι κινδύνου. Γιατί και να υπάρχουν, ποιος μπορεί να τις ακολουθήσει;

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου