ΝΕΟ… ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ: Πρόσωπα και ρόλοι σε οκτώ σκηνές

Ένα μουσείο για τον Αυλωνίτη, το Σταυρίδη, τον Ηλιόπουλο, τη Αλίκη, τη Τζένη, τη Μελίνα και τ’ άλλα παιδιά του παλιού καλού ελληνικού κινηματογράφου

«Πρόθεσή μας είναι να παρακάμψουμε τους πολιτικούς και να εγκαινιαστεί το νέο Μουσείο από τους ανθρώπους στους οποίους ανήκει, τους ανθρώπους του σινεμά» λέει ο Β. Κεχαγιάς

Πως μπορεί ένα μουσείο «διάρκειας» 5 λεπτών να μετατραπεί σε μουσείο «διάρκειας» 1,5 ώρας; Η ερώτηση αφορά το Μουσείο Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και η απάντηση είναι απλή. Δεν υπήρχε μουσείο! Αυτή η διαπίστωση, βέβαια, δεν μειώνει σε τίποτα το αποτέλεσμα της προσπάθειας του διευθυντή του ΜΚΘ Βασίλη Κεχαγιά, της μουσειολόγου – αρχιτέκτονος Νάσιας Χουρμουζιάδη και των συνεργατών τους. Το αντίθετο.
Μέσα σε ενάμιση χρόνο κατάφεραν να στήσουν για πρώτη φορά, το Μουσείο που ιδρύθηκε στα τέλη του 1997, με τον γνωστό νόμο 2557 του Ευ. Βενιζέλου με τον οποίο δημιουργήθηκαν μια σειρά πολιτιστικών φορέων στη Θεσσαλονίκη. Κι αν ο Χρήστος Ζαχόπουλος λησμονήθηκε μετά την περιπέτειά του, ήταν αυτός που ως γενικός γραμματέας του ΥΠΠΟ διασφάλισε την ένταξη του έργου της ανακαίνισης του ΜΚΘ στο Γ’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, απ’ όπου προήλθε το σύνολο της χρηματοδότησης του εγχειρήματος. Τον μνημονεύει και τον ευχαριστεί ο πρόεδρος του ΜΚΘ Γιώργος Μυλωνάς στο σημείωμά του που φιλοξενείται στο εντυπάκι του Μουσείου. Ο Μυλωνάς είναι ο σκηνοθέτης που λοιδορήθηκε δύο φορές τα τελευταία χρόνια για το έργο του από… σεσημασμένες κινηματογραφικές γραφίδες, κατά μία έννοια αδίκως δεδομένου ότι πρόκειται για έναν από τους πλέον σεβαστούς συνδικαλιστές στο χώρου του ελληνικού σινεμά, ιδιότητα χρήσιμη για το Μουσείο.

O… executive producer
Ιδιαίτερη αναφορά στον Μυλωνά έκανε ο Β. Κεχαγιάς στην παρουσίαση του Μουσείου στους δημοσιογράφους, όταν μιλώντας στην κινηματογραφική γλώσσα είπε ότι «μπορεί ο παραγωγός να είναι απαραίτητος αλλά το ίδιο πολύτιμος είναι και ο executive producer», δηλαδή ο Γ. Μυλωνάς που έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο για την ένταξη του έργου στο Γ’ ΚΠΣ.
Το έργο κόστισε 630.000 ευρώ, μόλις 30.000 πάνω από την αρχική πρόβλεψη, «in time και in budget» όπως είπε ο διευθυντής Β. Κεχαγιάς, και χρηματοδοτήθηκε εξ ολοκλήρου από το Γ’ ΚΠΣ. «Πρόθεσή μας είναι να παρακάμψουμε τους πολιτικούς και να εγκαινιαστεί το νέο Μουσείο από τους ανθρώπους στους οποίους ανήκει, τους ανθρώπους του σινεμά» λέει χαρακτηριστικά ο Β. Κεχαγιάς.
Το μουσείο ιδρύθηκε το 1997, όταν η Θεσσαλονίκη ήταν η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης και στεγάζεται στο ισόγειο του διατηρητέου κτιρίου της αποθήκης Α’ του λιμανιού της Θεσσαλονίκης. Διαθέτει εκθεσιακό χώρο 240 m2 καθώς και βιβλιοθήκη-αναγνωστήριο, τεχνικό τμήμα, αρχείο φωτογραφιών-εντύπων και αίθουσες προβολής. Τα τελευταία μάλιστα χρόνια χρησιμοποιήθηκε και ως χώρος μαθημάτων για το τμήμα Κινηματογράφου του ΑΠΘ.

Ελληνική ταυτότητα
Το Μουσείο Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης είναι το μόνο μουσείο κινηματογράφου στην Ελλάδα. «Έπρεπε να του δώσουμε μία ταυτότητα» λέει ο Β. Κεχαγιάς, που ως κριτικός κινηματογράφου αρθρογραφούσε από την πρώτη μέρα της ίδρυσής του προς αυτή την κατεύθυνση. Διότι το Μουσείο είχε χώρο –έστω μικρό- και πινακίδα, είχε και εκθέματα «ατάκτως εριμμένα». Η επίσκεψη σ’ αυτό ήταν υπόθεση ενός πενταλέπτου, μιας ματιάς. Η ταυτότητα που δόθηκε ήταν αυτή του ελληνικού σινεμά. Από τους αδελφούς Μανάκη, στον εμπορικό κινηματογράφου του ’50 και του ’60, στο νέο ελληνικό κινηματογράφο στις βιντεοταινίες του ’80 και στο σήμερα.
Δεν θα περιγράψουμε εδώ λεπτομερώς τι μπορεί να δει κανείς στο καινούριο μουσείο, όπως δεν λέμε ποτέ την εξέλιξη μιας ταινίας. Το μουσείο πρέπει να το δει κάποιος και θα εκπλαγεί από την είσοδο ακόμη. Μόνο τότε θα καταλάβει γιατί ο πρώτος που εκφράστηκε με επαινετικά λόγια για τη δουλειά που έγινε ήταν ο σκηνοθέτης Θόδωρος Αγγελόπουλος. Εκτός των άλλων, μπορεί να δει τουαλέτες της Βουγιουκλάκη και της Καρέζη, κοστούμι του Αλέκου Αλεξανδράκη, σύντομα ένα καπέλο της Μελίνας και τα γυαλιά του Ντίνου Ηλιόπουλου από τον κλασικό «Δράκο», ένα «χρυσό λιοντάρι» από τη Βενετία κ.ά. Επίσης, θα παρακολουθήσει στερεοσκοπικά ένα φιλμάκι που τον βάλει στο γραφείο του σεναριογράφου, στο μακιγιάζ, στο πλατώ.

Ο πλούτος του Μουσείου
Οκτώ σημαντικές συλλογές συνιστούν το εκθεσιακό δυναμικό του Μουσείου Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης:

-Η σημαντική Συλλογή Νικολάου και Αικατερίνης Μπιλιλή αποτελείται από σπάνιες κινηματογραφικές ταινίες και προπολεμικά ελληνικά και ξένα επίκαιρα των ετών 1910-1940, από τα οποία ξεχωρίζουν: η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1912, η μεγάλη πυρκαγιά του 1917, οι Δελφικές Γιορτές του 1917, οι Βαλκανικοί αγώνες στην Αθήνα το 1923 και ο βομβαρδισμός της Κέρκυρας. Οι σημαντικές αυτές κόπιες αποτελούν πλέον ιστορικά ντοκουμέντα.
Περιλαμβάνει επίσης μεγάλο αριθμό κινηματογραφικών μηχανών, συσκευές εμφάνισης φιλμ και τον αξιόλογο εξοπλισμό κινηματογραφικού εργαστηρίου. Φωτογραφίες και αφίσες από μεγάλες παραγωγές εποχής καθώς και το πλούσιο διαφημιστικό υλικό των ταινιών συμπληρώνουν τον κατάλογο εκθεμάτων.

-Η Συλλογή Βασίλη Παπαδόπουλου διαθέτει αρχείο φωτογραφιών Ελλήνων και ξένων ηθοποιών από το 1914, παλιά κινηματογραφικά περιοδικά και διαφημιστικά φυλλάδια ελληνικών και ξένων ταινιών, φωτογραφίες των παλιών κινηματογράφων της Θεσσαλονίκης, έντυπα και προγράμματα παλιών ταινιών, βιβλία με στατιστικά στοιχεία διακίνησης των ταινιών στους κινηματογράφους της Θεσσαλονίκης από το 1945, κινηματογραφικές ταινίες και επίκαιρα, ανάμεσά στα οποία ξεχωρίζει η άφιξη του βασιλιά Γεωργίου στο Φάληρο κ.ά.

-Η συλλογή Κωνσταντίνου Αρβανιτίδη περιλαμβάνει 15 χειροποίητες γιγαντοαφίσες, που προανήγγειλαν στις προσόψεις των κινηματογράφων της Θεσσαλονίκης τις ελληνικές και ξένες ταινίες που επρόκειτο να παιχτούν.

-Η Συλλογή Κλείτου Κύρου περιλαμβάνει σπάνια ελληνικά και ξένα βιβλία και περιοδικά, με αποκλειστικό θέμα τους τον κινηματογράφο, ενώ η Συλλογή Αθανάσιου Σαραφίδη διαθέτει 19 αφίσες από ξένες κινηματογραφικές ταινίες.

-Η συλλογή Χρήστου Κεβρεκίδη αποτελείται από μια κινηματογραφική μηχανή λήψης 16mm, τύπου Bolex του 1950, φωτογραφίες ηθοποιών του 1932 από το αμερικανικό σινεμά, καθώς και 454 φωτογραφίες ηθοποιών διαφόρων εθνικοτήτων από την εποχή του βωβού κινηματογράφου έως το 1940. Μια κινηματογραφική μηχανή cinemmecanica milano victoria με φακό σινεμασκόπ 100mm και ανορθωτή αποτελεί τη Συλλογή Ιωάννου Γεώργαρου.
-Τέλος, η μουσική βιβλιοθήκη από 396 soundtrack σε CD/LP γνωστών ελληνικών και ξένων κινηματογραφικών ταινιών συμπληρώνει τα εκθέματα του Κινηματογραφικού Μουσείου Θεσσαλονίκης.

Πότε θα φροντίσει το ΥΠΠΟ
για τη συλλογή HELLAFI;
«Δραπέτευσαν απ’ τις προθήκες των κινηματογράφων και φυλακίστηκαν στις αποθήκες του Μουσείου!» Μ’ αυτή τη φράση «διαμαρτυρίας», με μια γιγαντοαφίσα ριγμένη σαν από λάθος σε μια αίθουσα του Μουσείου και μ’ ένα επιτοίχιο έργο τέχνης τριών φοιτητών της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ, οι άνθρωποι του Μουσείου διαμαρτύρονται για την έλλειψη ενδιαφέροντος από πλευράς ΥΠΠΟ για την στέγαση της συλλογής «HELLAFI». Είναι η συλλογή που περιλαμβάνει με γιγαντοαφίσες με τις πινελιές του Γιώργου Βακιρτζή, του Μανώλη Παναγιωτόπουλου, του Γιώργου Κουζούνη, του Στέφανου Αλμαλιώτη κ.ά. Είναι οι γνωστές εικονογραφημένες «διαφημιστικές πινακίδες» των παλιών ελληνικών ταινιών, οι οποίες κοσμούσαν τις προσόψεις των παλιών κινηματογράφων.