Αντιαμερικανισμός: μια εμπειρική ερμηνεία

ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 29 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2009, ΣΤΙΣ 6 ΤΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ, Ο ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΤΗΣ ΜΑΣΑΧΟΥΣΕΤΗΣ PAUL HOLLANDER -ΕΞΠΕΡ ΣΤΟΝ ΑΝΤΙΑΜΕΡΙΚΑΝΙΣΜΟ- ΘΑ ΔΩΣΕΙ ΔΙΑΛΕΞΗ ΣΤΟ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΜΕ ΘΕΜΑ "ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΙΔΕΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΒΙΑ".

Μεγάλωσα σε μια δεκαετία που, ως ιστορικό κατάλοιπο και εν πολλοίς αλήθεια, η Δεξιά ήταν ταυτισμένη με τις ΗΠΑ και η Αριστερά με τη Σοβιετική Ένωση. Οι περισσότεροι από τους μισούς Έλληνες ανδρώθηκαν με το «American dream» παραμάσχαλα μέχρι και τις αρχές του ’90. Πως, λοιπόν, αυτοί εξελίχθηκαν σε ήπιους ή φανατικούς αντιαμερικανούς; Είναι αποτέλεσμα της προπαγάνδας της εγχώριας Αριστεράς; Οφείλεται στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ τα τελευταία 20 χρόνια; Μήπως ειδικά στη στάση της Ουάσιγκτον στα εθνικά μας θέματα; Ή απλώς στην προσωπικότητα του «καουμπόι» Τζορτζ τζούνιορ Μπους;
Το τελευταίο προφανώς πρέπει να απορριφθεί διότι πολύ απλά τον ίδιο έντονο αντιαμερικανισμό εισέπραττε και ο «Δημοκρατικός» Μπιλ Κλίντον στα τέλη του ’90, διαπράττοντας το πρώτο μεγάλο «έγκλημα», τον βομβαρδισμό της Σερβίας.
Προσωπικά πιστεύω ότι η αντιστροφή του κλίματος ξεκίνησε με τον Πόλεμο του Κόλπου, το 1991, και κυρίως 1-2 χρόνια αργότερα με την αποκάλυψη του παρασκηνίου. Στη συνέχεια η ανάμιξη των Αμερικανών στις ευρωπαϊκές υποθέσεις και η συμβολή τους στη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. Κομβικό σημείο ήταν η κατάλυση του διεθνούς δικαίου στην περίπτωση της Σερβίας και πολύ περισσότερο ο βομβαρδισμός ευρωπαϊκού εδάφους για πρώτη φορά μετά το 1945. Το δράμα του πολέμου στην καρδιά της γηραιάς Ευρώπης, παρά τον έλεγχο της πληροφορίας στα ΜΜΕ, επηρέασε καταλυτικά εμάς τους Έλληνες αλλά και σημαντικό ποσοστό της ευρωπαϊκής «κοινής γνώμης». Η απροκάλυπτη παρέμβαση στο Αφγανιστάν και εν συνεχεία στο Ιράκ κατά παράβαση των κανόνων λειτουργίας ΝΑΤΟ και ΟΗΕ, με τις εικόνες των αμάχων θυμάτων να παίζουν με τα συναισθήματα των Ευρωπαίων που δεν χώνεψαν ποτέ τις «παράπλευρες απώλειες», ενίσχυσαν τον αντιαμερικανισμό.
Κάποτε –μέχρι και τον β’ παγκόσμιο πόλεμο- οι ΗΠΑ αποτελούσαν τους θεματοφύλακες των αρχών του διεθνούς δικαίου. Σήμερα θεωρούνται από πολλούς η πιο διεφθαρμένη και επιζήμια για τον υπόλοιπο κόσμο χώρα, η χώρα που προκαλεί ηθική αγανάκτηση με τις πολιτικές της.
Αν ορισμένοι βαυκαλίζονται φορτώνοντάς τα όλα στην επικοινωνιακή ανοησία του προκατόχου του Ομπάμα, κάνουν λάθος. Το πρόβλημα του αντιαμερικανισμού βρίσκεται στην ουσία των πραγμάτων. Και για να μιλήσουμε για τα ελληνικά, αυτό σημαίνει ότι ο αντιαμερικανισμός στην Ελλάδα θα μειωθεί όταν οι ΗΠΑ πάψουν να παίζουν παιχνίδια με τους τυχοδιώκτες εθνικιστές των Σκοπίων, όταν επιβάλλουν την αποχώρηση του στρατού κατοχής από την Κύπρο, όταν απαιτήσουν τον εκδημοκρατισμό της γείτονος χωρίς συμβιβασμούς με φερετζέδες. Σε κάθε άλλη περίπτωση απλώς προπαγανδίζουν τον αμερικανικό εφιάλτη.