Έφαγαν… πόρτα στον Πύργο το Λευκό

Το κορυφαίο πολιτιστικό opening στη Θεσσαλονίκη για το 2008 ήταν αναμφισβήτητα το άνοιγμα του Λευκού Πύργου στο κοινό τον περασμένο Σεπτέμβριο, στις μέρες της Διεθνούς Έκθεσης. Ένας τίτλος που κερδίζει δικαίως το συγκεκριμένο μνημείο, αφού στο πρώτο τρίμηνο λειτουργίας του μουσείου δέχθηκε 32.502 επισκέπτες, δηλαδή 450 κάθε μέρα! Δυστυχώς, όμως, οι γνωστές αγκυλώσεις της κρατικής μηχανής είχαν ως αποτέλεσμα να μείνει κλειστό το σήμα κατατεθέν της πόλης μας για τις πρώτες μέρες του χρόνου, καθώς οι συμβάσεις των ωρομισθίων φυλάκων έληξαν στις 31/12/2008 και δεν ανανεώθηκαν…Κι έτσι πολλοί οι οποίοι εκμεταλλευόμενοι τις διακοπές των εορτών ήρθαν από μακριά για να επισκεφτούν το μουσείο, έφαγαν κυριολεκτικά πόρτα (ένας Πόντιος άφησε τα χνάρια του στο χαρτί που ενημέρωνε για το κλείσιμο «Ξα κε ντρέπεστε! Ξανά ντροπή σας, κι εμείς τι φταίμε;)!
Το πλέον γνωστό μνημείο της πόλης, το σήμα κατατεθέν, ξανάνοιξε τις πύλες του στο κοινό τον περασμένο Σεπτέμβριο με τη φροντίδα των ανθρώπων του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού, λειτουργώντας τόσο ως μουσείο όσο και ως αυτόνομο μνημείο. Οι αρχαιολόγοι Δημήτρης Ναλμπάντης, Γεωργία Παπαζώτου, η μουσειολόγος Κατερίνα Νικολαΐδου, οι αρχιτέκτονες Νίκος Βρανίκας και Σίσσυ Καραδημητρίου, υπό την καθοδήγηση της Αναστασίας Τούρτα εργάστηκαν γι’ αυτό το αποτέλεσμα. Συμβουλευτικό ρόλο είχαν ο Βαγγέλης Λιβιεράτος του ΕΚΕΧΑΚ και ο σύμβουλος πολυμεσικών εφαρμογών Τάσος Μπέλλας. Το κόστος του έργου ανήλθε σε 1.810.000, υλοποιήθηκε σε 4 χρόνια, χρειάστηκε να γίνουν 13 δημόσιοι διαγωνισμοί εκ των οποίων 1 διεθνής, ενώ η ομάδα ερεύνησε 5.000 φωτογραφίες αρχειακού υλικού και εντρύφησε σε 1.013 τίτλους βιβλίων και άρθρων για την πόλη.

Μόνο 70 μέσα…
Οι ουρές είναι χαρακτηριστικό φαινόμενο, όμως δεν οφείλονται μόνο στον σημαντικό αριθμό επισκεπτών. Οφείλεται και στο όριο των 70 ατόμων που μπορούν ταυτόχρονα να εισέλθουν στο εσωτερικού του κτιρίου. «Σύμφωνα με ειδική μελέτη, ο αριθμός επισκεπτών που θα βρίσκονται ταυτόχρονα στο μνημείο δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 70, προκειμένου να διατηρούνται οι κατάλληλες συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας» αναφέρουν στο «Κεντρί» οι άνθρωποι του Μουσείου.
Η μετατροπή του Λευκού Πύργου, που το 1988 κέρδισε το ευρωπαϊκό βραβείο Europa Nostra για την αποκαστάστασή του, σε χώρο επισκέψιμο δεν ήταν εύκολο εγχείρημα. Η ιδιαιτερότητα του κτιρίου, που στο παρελθόν είχε χρησιμοποιηθεί ως φυλακή, αλλά και ως οχυρό (μετά δε την απελευθέρωση το 1912 ως κτίριο αεράμυνας, χώρος λειτουργίας του τμήματος μετεωρολογίας του ΑΠΘ κ.ά.), γεννούσε τη μια δυσκολία πίσω από την άλλη. Η έκθεση δεν διαθέτει κλιματισμό, τουαλέτες για τους επισκέπτες, αναψυκτήριο ή βεστιάριο. Επιπροσθέτως, είναι αδύνατη η πρόσβαση σε όλο το χώρο για τα άτομα με κινητικά προβλήματα, λόγω της στενότητας του διαδρόμου που οδηγεί στην οροφή αλλά και λόγω της αδυναμίας εγκατάστασης ανελκυστήρα. Έτσι, επινοήθηκε η εικονική περιήγηση μέσω τεχνολογίας που υλοποιείται στο ισόγειο του κτιρίου.
Άλλο μεγάλο πρόβλημα ήταν η έλλειψη χώρου για την παρουσίαση 23 αιώνων ιστορίας σε έναν συνολικό χώρο μόλις 450 τετραγωνικών μέτρων. Τη λύση έδωσαν οι νέες τεχνολογίες αφού οι πληροφορίες παρουσιάζονται κατά κύριο λόγο μέσα από ένα εντυπωσιακό σύνολο εφαρμογών εικόνας και ήχου, με τη μορφή προβολών, παρουσιάσεων βίντεο και διαφανειών, ηχητικών ντοκουμέντων και πολυμεσικών εφαρμογών σε οθόνες αφής, που συνδυάζονται αρμονικά με τον περιορισμένο αριθμό αρχαίων αντικειμένων που εκτίθενται.
Πέρα από την έκθεση στο μνημείο, άλλωστε, το εκθεσιακό σενάριο αναπτύσσεται σε δύο ακόμη συμπληρωματικά και αλληλένδετα επίπεδα πληροφόρησης: έναν οπτικό δίσκο DVD-ROM και την ιστοσελίδα www.lpth.org. Το DVD-ROM, το οποίο περιέχει το σύνολο του υλικού και των εφαρμογών, δίδεται στα σχολεία. Οι επισκέπτες της ιστοσελίδας θα βρουν πρωτότυπες εφαρμογές όπως ψηφιακό χάρτη της πόλης, όπου μπορεί κανείς να εντοπίσει μνημεία, μουσεία και χώρους πολιτισμού και να έχει χρήσιμες πληροφορίες για αυτά, χρονογραμμή γεγονότων που αφορούν άμεσα ή έμμεσα στην ιστορία της Θεσσαλονίκης, επιστημονικά κείμενα καταξιωμένων ιστορικών και αρχαιολόγων, βιβλιογραφία για την πόλη της Θεσσαλονίκης, αλλά και συνταγές εδεσμάτων που φανερώνουν τη γευστική ποικιλία που χαρακτηρίζει τη διατροφική ταυτότητα της πόλης.

*Η έκθεση στο Λευκό Πύργο είναι ανοιχτή από Τρίτη έως και Κυριακή, με ωράριο λειτουργίας 8.30-15.00.

Το κείμενο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "Κεντρί" στις 10/1/2009.