Η επιστροφή της ιερής εικόνας στη Μονή Σουμελά

Φορώντας γραβάτα με την ελληνική σημαία κι έχοντας τη ρωσική στο πέτο, ο Ελληνοπόντιος επιχειρηματίας από τη Ρωσία Ιβάν Σαββίδης με δόντια σφιγμένα από τη συγκίνηση, ανήμερα το Δεκαπενταύγουστο μετέφερε με τα χέρια του ακριβές αντίγραφο της εικόνας της Παναγίας των Ποντίων στη μονή Σουμελά για πρώτη φορά από το 1922.
Την εικόνα που έφτασε από τη Μονή του Βερμίου, παρέδωσε ο Ι. Σαββίδης σε ειδική τελετή, με συνοδεία ποντιακής λύρας και ψαλμών, στον χώρο των VIP του αεροδρομίου της Τραπεζούντας,στα χέρια 10 ιερέων από τις περιοχές της νότιας Ρωσίας, της Αρμενίας, της Κιργιζίας και άλλων πρώην σοβιετικών δημοκρατιών. Στη συνέχεια επικεφαλής αυτοκινητοπομπής με πούλμαν που μετέφεραν περίπου 700 Ποντίους από την Ελλάδα και τη Ρωσία, κινήθηκε προς τη Μονή που απέχει περί τα 40 χιλιόμετρα από το μεγάλο λιμάνι της Μαύρης Θάλασσας. Μαζί του και 5 ρωσικά κανάλια, μεταξύ των οποίων και το κρατικό, το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Novosti, 3 φωτογράφοι για έντυπα μέσα της Ρωσίας καθώς και το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu, οι πρόεδροι όλων των ελληνικών συλλόγων της πάλαι ποτέ Σοβιετίας και ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ποντιακών Σωματείων Μπάμπης Αποστολίδης.
Τα δάκρυα δεν συγκρατήθηκαν όταν η πομπή έκανε στάση στης Τρίχας το γιοφύρ’ το περίφημο, όπου πανέμορφες ποντιοπούλες και περήφανα αγόρια ελληνικών συλλόγων των πρώην σοβιετικών δημοκρατιών, με φυλαγμένη την Ελλάδα στα σωθικά τους, έστησαν χορό με τον ήχο της ποντιακής λύρας να σκίζει καρδιές.
Από τους πρόποδες μέχρι το βράχο της Παναγίας Σουμελά η πομπή πορεύτηκε πεζή και ψάλλοντας το «Τη υπερμάχω», το «Χριστός Ανέστη» και άλλους ορθόδοξους ύμνους. Ο Ιβάν Σαββίδης δεν άφησε από τα χέρια του το πανάκριβο «ασημοχρυσωμένο αντίγραφο της ιερής εικόνας, ζωγραφισμένο με αυγοτέμπερα σε επιλεγμένο, στις ακριβείς διαστάσεις αυτής», παραγγελία του ίδιου προς το Πανελλήνιο Ιερό Ίδρυμα «Παναγία Σουμελά» (που… χορεύει πυρρίχειο με την ΠΟΕ).
Έξω από την είσοδο του μοναστηριού, στήθηκε μια πολύ συγκινητική τελετή, ένα τρισάγιο, υπό τα βλέμματα Τούρκων στρατιωτών και αστυνομικών. Μοιράστηκαν στους παρισταμένους 365 δεσμίδες των 365 κεριών που άναψαν στον ιερό βράχο στη μνήμη των 365.000 νεκρών της ποντιακής τραγωδίας. Από τον «άμβωνα» της Παναγίας των Ποντίων ο Ι. Σαββίδης ζήτησε από τη διεθνή κοινότητα στην γλώσσα των προγόνων του να ανοίξουν οι ορθόδοξες εκκλησίες του Πόντου ως τόποι λατρείας.

Βολές κατά του ΥΠΕΞ
Το σημαντικό της υπόθεσης είναι ότι κανείς από τους λεγόμενους «ηγέτες» του ποντιακού ελληνισμού μέχρι σήμερα δεν είχε τολμήσει να προχωρήσει σε αυτήν την συμβολική κίνηση μεγίστης σημασίας μεταφοράς της εικόνας της Παναγίας Σουμελά στο χώρο του ιστορικού μοναστηριού. Ένα εγχείρημα τις δυσκολίες του οποίου αντιλαμβάνεται ο καθένας, αφού μέχρι πριν από λίγα χρόνια το τουρκικό βαθυκράτος δεν επέτρεπε καν την πρόσβαση, πόσο μάλλον τελετή θρησκευτικού χαρακτήρα. Αντίθετα, ο βουλευτής της ρωσικής Δούμα Ιβάν Σαββίδης σε μια επίδειξη ισχύος απόλαυσε της προστασίας των Τούρκων, συνοδευόμενος από δεκάδες άνδρες της ΜΙΤ και της τροχαίας, αλλά και δύο μονάδες (διμοιρίες) της στρατιωτικής αστυνομίας. Χρηματοδοτώντας εξ ολοκλήρου το προσκύνημα θέλησε, όπως είπε, να στείλει μήνυμα ενότητας του απανταχού ποντιακού ελληνισμού, ευχήθηκε στο μέλλον η εικόνα να έρχεται κάθε 15αύγουστο και να καθιερωθεί συνάντηση των Ποντίων του κόσμου στη μονή - σύμβολο. «Βγάζω και δίνω κι όσο δίνω ο Θεός μου δίνει κι άλλα» είπε χαρακτηριστικά. Πάντως φρόντισε να αφήσει σαφείς αιχμές τόσο προς τις ηγεσίες της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος και του Παγκόσμιου Ποντιακού Συνεδρίου, όσο και προς την ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών (προσκάλεσε τον υφυπουργό Θ. Κασσίμη αλλά εκείνος δεν απάντησε) απευθύνοντας το ερώτημα «Γιατί χρειάζεται ο ποντιακός ελληνισμός τέτοιους ηγέτες;».

Η σημασία του προσκυνήματος
Όμως ο επιχειρηματίας, που πριν από τρία χρόνια κόντεψε να αγοράσει τον ΠΑΟΚ και η τελική απόσυρσή του απογοήτευσε πολλούς για το αν τελικά έγιναν οι σωστοί χειρισμοί από πλευράς της Θεσσαλονικιώτικης ομάδας ή χάθηκε μια μεγάλη επενδυτική ευκαιρία, δεν αρκέστηκε στις βολές προς την ελληνοποντιακή πλευρά.
«Να ξαναφτιάξουμε τις ορθόδοξες εκκλησίες, ο Πατριάρχης να ασκεί ελεύθερα τα καθήκοντά του, η Αγιά Σοφιά να ξαναγίνει Αγιά Σοφιά και η Κύπρος ενωμένη, κι αν δεν μπορούν ας μην αναγνωρίσουν τη γενοκτονία του ποντιακού ελληνισμού» είπε από την έδρα του τουρκικού εθνικισμού –στην Τραπεζούντα δολοφονήθηκε πριν από μερικά χρόνια ο καθολικός ιερέας από φανατικούς, εκεί οργανώθηκε η αντιδιαδήλωση στη διαδήλωση ειρήνης της Κωνσταντινούπολης μετά τη δολοφονία του Αρμένιου δημοσιογράφου Χραν Ντινκ από τον Τραπεζούντιο Ογκούν Σαμάστ.
Κατά την επικρατέστερη εκδοχή επρόκειτο για την κατάθεση της οφειλής του Πόντιου επιχειρηματία προς τους προγόνους τους, οι οποίοι από τη Σάντα βρέθηκαν στη Ρωσία κυνηγημένοι από τους Τούρκους του Κεμάλ.
Κατά άλλη άποψη, ο Ιβάν Σαββίδης θέλησε να βγει μπροστά στα μάτια των απανταχού Ποντίων και να διεκδικήσει ηγετικό ρόλο στον παγκόσμιο ποντιακό χώρο.
Τέλος, κάποια πιο… ανήσυχα πνεύματα αποδίδουν στην πρωτοβουλία αυτή σαφή πολιτικό χαρακτήρα και την συσχετίζουν με τις εσχάτως «αδελφικές» διπλωματικές (και ενεργειακές) σχέσεις Αθήνας – Μόσχας, για τις οποίες και ο ίδιος φέρεται να έχει βάλει το χεράκι του, αλλά και με τις σχέσεις «δέους» της Τουρκίας έναντι της ρωσικής αρκούδας.
Αξιοσημείωτες ήταν οι αναφορές του στον αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο. «Όταν ένας παπάς σε κάνει να νοιώθεις καλύτερα είναι πολύ σημαντικό. Εγώ όταν βγήκα από τη συνάντηση με τον Ιερώνυμο στην Αθήνα, πετούσα!» είπε χαρακτηριστικά ο Ελληνοπόντιος βουλευτής που έχει παρασημοφορηθεί 2 φορές από τον Βλαντιμίρ Πούτιν.

FOTO: @ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΕΣΣΟΠΟΥΛΟΣ / "Στης Τρίχας το γιοφύρ'" και "Το προσκήνυμα", Τραπεζούντα, 15-8-2008