Δουλειές με φούντες!

Αντιγράφω από το οπισθόφυλλο του βιβλίου "Δουλειές με φούντες" της συναγωνίστριας στο Γραφείο Τύπου της Νομαρχίας, της Λίνας Μυλωνάκη (υπόσχομαι να επανέλθω με τις προσωπικές μου εντυπώσεις):

Πώς αποτυπώνει τις διαδοχικές μεταμορφώσεις της ελληνικής κοινωνίας, της οικονομικής και πολιτιστικής ζωής, και ειδικότερα την εικόνα, την ιστορική πορεία της επιχειρηματικότητας και των επιχειρηματιών ο ελληνικός κινηματογράφος στις δύο μεταπολεμικές δεκαετίες; Σ’ αυτό το εξαιρετικά ενδιαφέρον ερώτημα η Αγγελική Μυλωνάκη καταθέτει τη δική της απάντηση και συνθέτει μια κινηματογραφική εκδοχή της ιστορίας του «επιχειρείν» στη μεταπολεμική Ελλάδα. Το βιβλίο φέρνει στο φως το επιχειρηματικό δαιμόνιο του Έλληνα, καθώς αυτό εναλλάσσεται και εξελίσσεται στα πρόσωπα αγαπημένων ηθοποιών του ελληνικού κινηματογράφου, που αντικατοπτρίζουν τον κόσμο των επιχειρήσεων. Εργολάβοι, κτηματομεσίτες, ιδιοκτήτες ξενοδοχείων, εργοστασιάρχες, εφοπλιστές, πλανόδιοι έμποροι, πλασιέ και μικρομαγαζάτορες παρελαύνουν στις σελίδες του βιβλίου και ζωντανεύουν αναγνωρίσιμους τύπους και χαρακτήρες επιχειρηματιών, αποκαλύπτοντας τα στερεότυπα, τις εικόνες και τις μεταλλαγές της επιχειρηματικότητας στη μεταπολεμική Ελλάδα.
Με όχημα την «αφρόκρεμα» των ελληνικών ταινιών και τον εύστοχο τίτλο «Δουλειές με φούντες», η συγγραφέας επιχειρεί ένα ταξίδι στο χρόνο και ανασύρει στην επιφάνεια ένα κινηματογραφικό μωσαϊκό από αναγνωρίσιμους χαρακτήρες και αξέχαστους τύπους επιχειρηματιών (από τον Λογοθετίδη, τον Αυλωνίτη και τον Μακρή, μέχρι τον Βουτσά, τον Χατζηχρήστο και τον Παπαγιαννόπουλο), καθώς και μια σειρά από δυναμικές γυναικείες παρουσίες Βασιλειάδου, Βουγιουκλάκη, Καρέζη, Βλαχοπούλου), που διεκδικούν τη θέση τους στο επιχειρηματικό γίγνεσθαι της εποχής. Κλασικές σκηνές και ατάκες δημιουργούν μια ανεξάντλητη «πινακοθήκη» ηρώων και καταστάσεων, που καταγράφουν με το δικό τους, μοναδικό τρόπο τις διαδρομές της επιχειρηματικής δραστηριότητας στη μεταπολεμική Ελλάδα.

"Σαψαλώθηκα με τον Πανσερραϊκό"

" Φόρτσα Σέρρες και θα γίνει το μεγάλο πήδημα / Α' Εθνική και Σέρρες είν' αδέλφια δίδυμα!" φωνάζαμε με όλη μας τη δύναμη και τη χαρά όταν ο Πανσερραϊκός ανέβαινε στην Α' Εθνική τη δεκαετία του '80. Τώρα, μετά από 15 χρόνια στη Β' Εθνική, ανεβαίνει και πάλι, και το σύνθημα είναι "Σαψαλώθηκα με τον Πανσερραϊκό" .
Ήταν η ομάδα του Λούκοβιτς (αργότερα του Σέχιτς), του Αριτζή, του Ταράση (μετά στον Παναθηναϊκό που έφτασε τετράδα στο Πρωταθλητριών), του Πάντσιου και του Αϊβαζίδη, του Μπάτη, του Πανταζή, του Αναστασιάδη (μετά στον Ηρακλή), του Δημητρίου (ένα φεγγάρι στην ΑΕΚ), του Βάβαλη. Ήταν τα χρόνια που οι τζαμπατζήδες μπαίναν στο γήπεδο με κάτι επικίνδυνες αναρριχήσεις στα δέντρα του γειτονικού σχολείου. Θυμάμαι έναν αγώνα με την Καβάλα στο Δημοτικό Γήπεδο Σερρών που ο Λούκοβιτς έπιασε πέναλτι στο 91', αλλά και μια τεσσάρα κατά του Εδεσσαϊκού σε ένα άδειο και κρύο γήπεδο. Ίσως ήταν το τελευταίο ματς του Πανσερραϊκού που παρακολούθησα. Μετά φοιτητής, Θεσσαλονίκη, Ηρακλής - Ολυμπιακός με γιούχα στον Κοσκωτά κλπ.
Το κυριακάτικο ματς στα χρόνια της εφηβείας ήταν μια παρηγοριά, τώρα ούτε που διανοούμαι οποιαδήποτε εξάρτηση από το ποδόσφαιρο -μόνο απόλαυση κατά απόλυτη βούληση. Κέρδιζε ο Πανσερραϊκός; Χαιρόμασταν. Έχανε; Φεύγαμε λυπημένοι από το γήπεδο, με ένα φάσμα αδιεξόδου στην ψυχή και στο μυαλό μας. Έφταιγε και η επαρχία που ειδικά τότε Κυριακές μεσημέρι ήταν νέκρα. Μόνο οι ιαχές στο γήπεδο ακουγόταν σε όλη την πόλη.
Κι όταν παίζαμε Α' Εθνική, όλες οι μεγάλες ομάδες υπέφεραν, είτε κέρδιζαν είτε έχαναν. Είδαμε μεγάλους παίκτες σε κείνο το γήπεδο. Μέχρι και τον Κρητικόπουλο θυμάμαι. Εκείνα τα χρόνια όταν παίζαμε ποδόσφαιρο, χυδαϊστί μπάλα, με την παρέα, λέγαμε Έλκιερ, Μπράνκο, Ζοσιμάρ, Λίνεκερ, Ρόσσι και Ταρντέλι, αλλά εμείς οι Σερραίοι λέγαμε (παριστάναμε δήθεν) και τον Πανταζή, τον Αναστασιάδη, τον Άιβα, τον Ταράση.
Όπως θυμάμαι και την απορία του Αλέκου: "Κόκκινοι Δαίμονες σου λένε. Μωρέ πέφτουν οι κόκκινοι αν είναι δαίμονες;"

Διατίμηση τώρα!

Διατίμηση λέει στο ηλιέλαιο και πως να το πιστέψεις, εσύ ο πολίτης, όταν εδώ και χρόνια σου 'χουν σηκώσει τα χέρια ψηλά στο όνομα της "ελεύθερης οικονομίας και αγοράς". Κάθε λέξη για έλεγχο τιμών στην αγορά κατά τα προηγούμενα χρόνια, σκόνταφτε πάντα στον τοίχο του "ακλόνητου" επιχειρήματος. Μέχρι και μαθήματα ελευθερίας της αγοράς δεχθήκαμε, με το επιμύθιο πάντα αφιερωμένο στους πολίτες οι οποίοι φταίμε που δεν διαλέγουμε το φθηνότερο. Το φθηνότερο γάλα, τη φθηνότερη βενζίνη, το φθηνότερο κατσικάκι, το φθηνότερο ψωμί, τον φθηνότερο καφέ.
Θέλουν να μας πείσουν, λοιπόν, ότι το κράτος -το ισχυρό κράτος- δεν μπορεί να ελέγξει τις τιμές των αγαθών. Όμως η μπάλα έχει χαθεί, οι τιμές μόνο ανεβαίνουν και η διατίμηση στο ηλιέλαιο, μάλλον για λόγους εντυπώσεων αφού αυτή έγινε σε ανεβασμένες τιμές, δείχνει ότι το κράτος ψεύδεται.
Δεν είπαμε να κρατικοποιηθούν οι ιδιωτιές επιχειρήσεις, αλλά η κρατική παρέμβαση δεν είναι πάντα κακή. Θα έλεγα ότι είναι επιβεβλημένη χάριν του δημοσίου συμφέροντος που δεν έχει να κάνει με το συμφέρον των εταιρειών αλλά των πολιτών.
Αντ' αυτού, η ελληνική πολιτεία αφόπλισε ή διέλυσε κάθε ελεγκτικό μηχανισμό με αποτέλεσμα οι έλεγχοι να είναι καθ' ομολογίαν πλημμελείς και η βενζίνη π.χ. να είναι τη μια μέρα 1,216 και την επομένη 1,219...
Η επανίδρυση δεν απαιτεί κονδύλια ούτε μακρόπνοους σχεδιασμούς. Απαιτεί μόνο πολιτική βούληση και ατομική ικανότητα. Προς το παρόν φαίνεται ότι η κυβέρνηση δεν διαθέτει τίποτε από τα δύο.
28Μαϊ2008


FOTO: Γ. ΚΕΣΣΟΠΟΥΛΟΣ / "Στου Καραμαλή", Τήνος, 8-7-2004

Πρόσκληση για Αλεξάνδρεια μέσα από ένα βιβλίο

Η πρόσκληση για να παρουσιάσεις ένα βιβλίο δεν είναι για μένα δουλειά, αλλά μια πολύ τιμητική πρόκληση. Κι επειδή μου συμβαίνει αρκετά συχνά, ποτέ δεν αποδέχομαι μια τέτοια πρόταση αν δεν εκτιμώ ή τον συγγραφέα ή τη δουλειά του, ενώ πάντα διαβάζω τουλάχιστον το βιβλίο που πρόκειται να παρουσιάσω. Φέτος, οι εκδόσεις Πατάκη μου πρότειναν και παρουσιάσω το βιβλίο ενός φίλου στην 5η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης. Φυσικά δέχθηκα όχι μόνο γιατί εκτιμώ τον Δημήτρη Στεφανάκη (από τις κατά καιρούς συζητήσεις μας αλλά και από τα βιβλία του και τις μεταφράσεις του φαίνεται ότι ο άνθρωπος είναι αξιόλογος...) αλλά και γιατί έχει γράψει ίσως το καλύτερο βιβλίο στη μέχρι τώρα πορεία του (που έχει πολύ μέλλον ακόμη), το μυθιστόρημα "Μέρες Αλεξάνδρειας".

Έτσι, το ερχόμενο Σάββατο 31 Μαΐου 2008, στις 2.30 το μεσημέρι (δηλαδή πριν το φαΐ και τους καφέδες στην ανοιξιάτικη κοσμοπλημμυρισμένη Θεσσαλονίκη), θα μαζευτούμε φίλοι και γνωστοί, άγνωστοι και περαστικοί, στο περίπτερο 15 της HELEXPO και στην αίθουσα Μ. Καραγάτσης, για να πάρουμε μια γεύση από τις "Μέρες Αλεξάνδρειας" και να γνωρίσουμε τον Δημήτρη Στεφανάκη. Σας περιμένω. Θα περάσουμε καλά!

FOTO: @Γ. ΚΕΣΣΟΠΟΥΛΟΣ / "Βιβλιοπαρουσίαση", Πήλιο, 30-4-2007

Με τις εκδόσεις Πατάκη και τον συγγραφέα Δημήτρη Στεφανάκη στην 5η ΔΕΒΘ

Οι Εκδόσεις Πατάκη στην 5η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Παρασκευή 30 Μαΐου 2008

14:00-15:00 (Αίθουσα «Μ. Καραγάτσης», περ. 15) / αληthεια, περιοδικό ψυχανάλυσης, φιλοσοφίας και τέχνης / Η αρχισυντάκτρια Βίκη Σκούμπη παρουσιάζει το περιοδικό στο στρογγυλό τραπέζι με θέμα "Τα περιοδικά στοχασμού στον 21ο αιώνα" / οργάνωση: Ε.ΚΕ.ΒΙ.

19:00-20:00 (Αίθουσα «Μ. Καραγάτσης», περ. 15) / Ο καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Χρήστος Τσολάκης παρουσιάζει το καινούριο μυθιστόρημα του Ισίδωρου Ζουργού "Η αηδονόπιτα"

Σάββατο 31 Μαΐου 2008

14:30-15:30 (Αίθουσα «Μ. Καραγάτσης», περ. 15) / Ο δημοσιογράφος του περιοδικού Highlights Γιάννης Κεσσόπουλος παρουσιάζει το καινούριο μυθιστόρημα του Δημήτρη Στεφανάκη "Μέρες Αλεξάνδρειας"

20:00-21:00 (Αίθουσα «Νίκος-Γαβριήλ Πεντζίκης», περ. 13) / "Λίγο από το αίμα σου" συνάντηση με τη συγγραφέα Σώτη Τριανταφύλλου

Κυριακή 1 Ioυνίου 2008

15:00-16:00 (Αίθουσα «Μ. Καραγάτσης», περ. 15) / Ο συγγραφέας Βαγγέλης Ραπτόπουλος παρουσιάζει το καινούριο μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά "Ραγδαία Επιδείνωση"

Καλομοίρα

Της Καλομοίρας το βρακί / ανάποδα σαν μπήκε / εγύρισεν η τύχη μας / κι εν τέλει τρίτη βγήκε...

Υ.Γ.

Η Θεσσαλονίκη υπό ελληνική Κατοχή. Τ' ακούσαμε κι αυτό. Μα αντί για τουφέκια, με φαίνεται θα τους πάρουμε με τις ντομάτες...

Η ΔΕΒΘ, η Αθήνα το μεγάλο ζητούμενο

Ακούγονται και φέτος οι φωνές για τη μεταφορά της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου από τη Θεσσαλονίκη στην Αθήνα. Ακούγονται εδώ και χρόνια για το Φεστιβάλ Κινηματογράφου, πιο πολλά ακουγόταν για το Φεστιβάλ Τραγουδιού. Ακόμη και για την κατάργηση του υπουργείου Μακεδονίας - Θράκης. Και η Θεσσαλονίκη έδινε τη "μάχη" πάντοτε να διατηρήσει τα κεκτημένα. Όμως όπως έχει αποδείξει η ιστορία, κεκτημένα δεν υπάρχουν στην Ιστορία. Αντίθετα, ισχύει πάντα ότι τα αγαθά κόποις κτώνται. Κι αυτό σίγουρα οφείλει να το συνειδητοποιήσουν ορισμένοι παράγοντες (και όχι μόνο) στη Θεσσαλονίκη που αντιμετωπίζουν την έκθεση Βιβλίου και το φεστιβάλ της παραλίας υπό το ίδιο πρίσμα. Κάποτε θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα η Θεσσαλονίκη απέκτησε έναν όντως θεσμό με διεθνή χαρακτήρα, ένας γεγονός εφάμιλλο του Φεστιβάλ Κινηματογράφου με τις αναλογίες που ο χρόνος ζωής και το μέσον (το είδος της τέχνης) δικαιολογούν.

"Αν και πάλι, και παρά τη μεγάλη διαφημιστική εκστρατεία που τρέχει παράλληλα, οι Θεσσαλονικείς τη σνομπάρουν, η Κατρίνα Βελισσάρη θα πρέπει να σκεφτεί σοβαρά την περίπτωση της μεταφοράς της έκθεσης στην Αθήνα", έγραφε λοιπόν ο συνάδελφος Κώστας Κατσουλάρης [http://kostaskatsoularis.blogspot.com] χθες στη στήλη "Βιβλιοφαγίες" του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής. Είναι κάτι που το ακούμε από την πρώτη διοργάνωση με την υπογραφή της κ. Βελισσάρη. Μια επικρεμάμμενη απειλή στο κεφάλι των ιθαγενών που τους έχρισαν σε μια νύχτα πόλη του βιβλίου (εκτός από πόλη του σινεμά).

Στην αρχή ήταν οι εκδότες που διαμαρτύρονταν, μη έχοντας συνειδητοποιήσει το μέγεθος του εγχειρήματος, τον "σεμιναριακό" χαρακτήρα της διοργάνωσης σε σχέση με την ανάπτυξη των εκδοτικών εταιρειών τους. Στη συνέχεια η όχι ικανοποιητική συμμετοχή του κόσμου αλλά και προβλήματα συνεννόησης με αιρετούν διεκπεραιωτές και διορισμένους διαχειριστές. Ωστόσο, το ΕΚΕΒΙ δεν είναι άμοιρο για τα όποια προβλήματα, χωρίς να ξεχνάμε ότι μια τόσο μεγάλη προσπάθεια έχει και τις αστοχίες της: Κακή επιλογή χώρων, πενιχρή διαφημιστική προβολή κλπ. Αλλά έτσι δεν βρίσκουμε το δρόμο για τον παράδεισο;

Πιστεύω ότι η σχέση των Θεσσαλονικέων με την Έκθεση χτίζεται σιγά σιγά. Πάνω από αυτό έχω την άποψη ότι δεν είναι αυτό το ζητούμενο σε τούτη τη διοργάνωση και σε σχέση με το βιβλίο. Μόνο προσχηματικά μπορεί να τίθεται προκειμένου να αποσπάσει το θεσμό η Αθήνα (όσοι το υποστηρίζουν ας αναρωτηθούν αν μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν καλή για τη χώρα, για τους εκτός Αττικής Οδού κατοίκους). Το μεγάλο ζητούμενο για το βιβλίο είναι αν αυτή η Έκθεση ανταποκρίνεται στον βασικό στόχο που εξαρχής είχε θέσει και τελεί σε άμεση συνάφεια με τον επαγγελματικό της χαρακτήρα: Διακινούνται και σε ποιο βαθμό δικαιώματα μεταξύ Ελλήνων και ξένων εκδοτών; Συμβάλλει έστω στη συναναστροφή των Ελλήνων με ξένους συναδέλφους τους; Ανταποκρίνεται στο ρόλο της ως μεγάλη περιφερειακή Έκθεση; Εν τέλει υπάρχει λόγος να υπάρχει;

Γι' αυτό, λοιπόν, εδώ στη Θεσσαλονίκη περισσότερο από τους επισκέπτες της Έκθεσης θα περιμένουμε τις ανακοινώσεις για τα αποτελέσματα των επαφών μεταξύ Ελλήνων και ξένων εκδοτών. Από τους ίδιους τ0υς εκδότες ή από το ΕΚΕΒΙ που προσέφερε το εργαλείο στους επαγγελματίες για να κάνουν πολλά βήματα μπροστά. Φέτος που είναι η 5η διοργάνωση. Η σημαδιακή. Αυτή που δείχνει αν το πάμε για γάμο ή το διαλύουμε. Εκεί θα το συζητήσουμε. Όχι το αν θα φύγει ή αν θα μείνει η Έκθεση στη Θεσσαλονίκη, αλλά το πως θα οριοθετηθούν οι νέοι στόχοι ώστε η ΔΕΒΘ να είναι χρήσιμη για τον βιβλιοεκδοτικό χώρο.

Στο κάτω κάτω, αν θέλαμε να στήσουμε ένα κλειστό πανηγύρι για το βιβλίο, θα το κάναμε στο Καπάνι. Βιβλίο με παντσέτες, με λαϊκά και ούζο, τα τσούζω, καπαλί τσαρσί... Σαλονικιώτικες καταστάσεις, όχι ευρωπαϊκές και μπούρδες.

26Μαϊ2008

FOTO: @ Γ. ΚΕΣΣΟΠΟΥΛΟΣ / "Καπαλί τσαρσί", Κωνσταντινούπολη, 11-7-2005.

Υ.Γ.

Τελικά, το ηλιέλαιο είναι νοθευμένο με ορυκτέλαιο ή το ορυκτέλαιο με ηλιέλαιο;

Έκθεση Αλίνας Μάτσα στη γκαλερί ATRION

Μετά τη συμμετοχή της στη σημαντική έκθεση “Experiencing Greece: travels through an enchanted landscape” (Βιώνοντας την εμπειρία της Ελλάδας: Ταξίδια μέσα σε ένα μαγευτικό τοπίο) που πραγματοποιήθηκε στο Πεκίνο υπό την Αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, η Αλίνα Μάτσα παρουσιάζει την 6η ατομική της έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης ATRION (Τσιμισκή 94, 2310 285890)
Την έκθεση που έχει τίτλο «Το παραμύθι ξεκινά» θα εγκαινιάσει ο Νομάρχης Θεσσαλονίκης Π. Ψωμιάδης την Πέμπτη 22 Μαΐου 2008 στις 19:00.
Το έργο της Αλίνας Μάτσα, αποτελεί ένα παλίμψηστο πεδίο, όπου αδιάκοπα αποδομούνται και αναδομούνται τα χρώματα και τα υλικά. Μείξεις χρωμάτων σε λεπτότατες αποχρώσεις του ουρανού και της θάλασσας, αλλεπάλληλες διαφάνειες, απρόοπτες εναλλαγές ρυθμών και τεχνοτροπιών, καλύπτουν την επιφάνεια του ξύλου, διερευνούν τον εσώτατο πυρήνα των πραγμάτων, αποκαλύπτουν νεότευκτους κι εύθραυστους μικρούς κόσμους, πλάθουν συμπαγή στρώματα ύλης: άλλοτε δημιουργούν ψευδαισθήσεις ύπαρξης, κι άλλοτε συνομιλούν με την απουσία της, επικαλούμενες όλες τις αισθήσεις του θεατή. Μένει στον ίδιο να αποφασίσει, εάν πρόκειται για την πρώτη ύλη των ονείρων, ή για αταξινόμητες κι αυτοσχέδιες εγγραφές της πραγματικής μνήμης, σε ετούτο το χειροποίητο και άχρονο προσωπικό ημερολόγιο της ζωγράφου.
Η Αλίνα Μάτσα γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Καλές και Εφαρμοσμένες Τέχνες στη Φιλαδέλφεια, στις Η.Π.Α. Έκτοτε παρουσιάζει τη δουλειά της σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις, ενώ ταυτόχρονα εκτελεί τοιχογραφίες σε μεγάλη κλίμακα σε δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους, εφαρμόζοντας διαφορετικές τεχνοτροπίες και χρησιμοποιώντας διαφορετικά υλικά.
Σημαντικοί σταθμοί στην πορεία της:
-Το Μάρτιο του 2007 συμμετείχε στην έκθεση 16 Ελλήνων εικαστικών με τίτλο «Διαδρομές Ελληνικής -Ζωγραφικής» που πραγματοποιήθηκε στη Μόσχα με την υποστήριξη του Υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης.
-Τον Ιούλιο του 2007 συμμετείχε στην ομαδική έκθεση Realia Mundi/Εγκόσμια, στο Ίδρυμα Κυδωνιέως, στην Άνδρο.
-Το Νοέμβριο του 2007 συμμετείχε στην ομαδική εικαστική έκθεση «ΓΕΝΕΘΛΙΟΣ ΤΟΠΟΣ» στο Μουσείο Μπενάκη.
-Τον Απρίλιο του 2008 συμμετείχε στη μεγάλη έκθεση σημαντικών Ελλήνων καλλιτεχνών στο Πεκίνο με τίτλο “Experiencing Greece: travels through an enchanted landscape” που επιμελήθηκε η ιστορικός τέχνης Ίρις Κρητικού υπό την Αιγίδα του Υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης και του ΕΟΤ.


ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: Αίθουσα Τέχνης ATRION, Τσιμισκή 94, Τ: 2310 285890, F: 2310 286165 / info@atriongallery.gr, www.atriongallery.gr

Χωρίς (άλλα) λόγια

Του Ιωάννου από το "Έθνος"

ΕΛΔΥΚ ‘74: Ελλάδα, συγγνώμη, αν θες ν’ αλλάξω γνώμη…

Το κείμενο που ακολουθεί το δημοσίευσα στην εφημερίδα "Έθνος" τον Ιούλιο του 2006. Είναι τρεις συγκλονιστικές μαρτυρίες πολεμιστών της ΕΛΔΥΚ ‘74, μια υπόθεση που παραμένει ταμπού και παρεξηγημένη.

----------------------------


"Ο αγώνας δεν σταμάτησε. Οι αρτιμελείς δεν έπαψαν ποτέ να αγωνίζονται για τους τραυματισμένους προκειμένου να φροντίσει η πολιτεία έστω όσους έμειναν τελείως ανήμποροι μετά τον πόλεμο στην Κύπρο"




"Μέσα από αυτά τα γεγονότα εγώ σα νέος δεν έζησα. Αναγκάστηκα να σκέφτομαι σαν πενηντάρης, να ζω με ορισμένα πράγματα που ήταν μόνο για τον εαυτό μου, δεν μπορούσα να τα εξωτερικεύσω τότε διότι κανείς δεν θα με καταλάβαινε”. Αυτή ήταν η κατακλείδα της συγκλονιστικής αφήγησης του Γιάννη Χατζηπαρασκευαΐδη, δεκανέα της 105 σειράς, στο 2ο Λόχο της ΕΛΔΥΚ, που πολέμησε στην πρώτη γραμμή κατά τη δεύτερη κυρίως φάση της τουρκικής εισβολής στη «γη της λεμονιάς, της ελιάς», στην Κύπρο το 1974.
Το να ακούς έναν από τους τελευταίους Έλληνες που έδωσαν τον εαυτό τους για την πατρίδα να μιλά γι’ αυτό που έζησε, είναι ούτως ή άλλως μοναδική εμπειρία. Ιδίως όταν πρόκειται για ανθρώπους παραμελημένους από πατρίδα - πολιτεία – κράτος, για ιστορίες θαμμένες χάριν σκοπιμότητας στα συρτάρια της συλλογικής μνήμης, όταν πίσω από την πίκρα κρύβονται μεταπολεμικά ανθρώπινα δράματα.
Όταν γύρισαν στην Ελλάδα οι Ελλαδίτες πολεμιστές, έχοντας γράψει ηρωικές στιγμές αυτοθυσίας αποκλειστικά για ανιδιοτελή “ιδανικά”, εννιά μήνες μετά το μακελειό της 16ης Αυγούστου, αντί για τιμές και δόξες αποβιβάσθηκαν στο Λουτράκι ενώπιον… τελωνειακών υπαλλήλων που βρέθηκαν εκεί για να τους ελέγξουν! Το γεγονός προδιέγραφε και τη συνέχεια. Έπρεπε να περάσουν 24 χρόνια για να άρει η επίσημη Ελλάδα τη ρετσινιά του “πραξικοπηματία” από πάνω τους και να αναγνωρίσει ρηματικά (χωρίς κανένα προνόμιο ή δικαίωμα) το αυτονόητο –την ίδια την Ιστορία: ότι συμμετείχαν “από 20-7-1974 έως 20-8-1974 στη ζώνη πολεμικών επιχειρήσεων το 1974 στην Κύπρο”. Χάρη στον Σύνδεσμο Βορειοελλαδιτών Πολεμιστών ΕΛΔΥΚ ’74 και στον τότε υπουργό Εθνικής Άμυνας Άκη Τσοχατζόπουλο, ο οποίος “πέρασε” από τη Βουλή το νόμο 2641/1998.
Ο αγώνας δεν σταμάτησε. Οι αρτιμελείς δεν έπαψαν ποτέ να αγωνίζονται για τους τραυματισμένους προκειμένου να φροντίσει η πολιτεία έστω όσους έμειναν τελείως ανήμποροι μετά τον πόλεμο στην Κύπρο. Κάπου φαίνεται να δικαιώνονται. Ήδη δικαιούνται, κατ’ εξαίρεση και κατά προτίμηση, διορισμό στο Δημόσιο για τους ίδιους ή ένα ενήλικο μέλος της στενής τους οικογένειας, ενώ στις 10 Οκτωβρίου αναμένεται να τους αποδοθούν μετάλια από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Επίσης, πριν από λίγους μήνες κατοχύρωσαν ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη από τα στρατιωτικά νοσοκομεία της χώρας όσοι παραμένουν ανασφάλιστοι. Ωστόσο, θα συνεχίσουν να διεκδικούν όλα τα ευεργετήματα που ορίζουν οι σχετικοί νόμοι περί συμμετεχόντων στη ζώνη των πολεμικών επιχειρήσεων, ανεξαρτήτως χρονικού περιορισμού.
Περί τους πενήντα, αισθανόμενοι δικαίως αδικαίωτοι, ήδη προχώρησαν σε αγωγές με αίτημα να τους καταβληθεί αποζημίωση για ηθική βλάβη, καθώς 32 χρόνια μετά το 1974 η πολιτεία εξακολουθεί να τους αγνοεί. Το δρόμο άνοιξε απόφαση του πρωτοδικείου Αθηνών, που δικαίωσε καταδρομέα καλώντας το Δημόσιο να του καταβάλει αποζημίωση 100.000 ευρώ. "…Η συμπεριφορά των οργάνων της ελληνικής πολιτείας απέναντί τους (…) ήταν κατάφωρα αντίθετη προς τις συνταγματικές εκείνες διατάξεις που επιβάλλουν το σεβασμό της αξίας του ανθρώπου", αναφέρεται στην απόφαση. Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά την απόλυσή τους από το στρατό, τα πιστοποιητικά της στρατολογίας δεν ανέφεραν το παραμικρό "για την πολεμική τους δράση και την παρουσία τους στην Κύπρο, αντιθέτως προέκυπτε ότι υπηρέτησαν και απολύθηκαν από το στρατό ολοκληρώνοντας αδιαλείπτως τη στρατιωτική τους θητεία ειρηνικά στην Ελλάδα"!

Οι μαρτυρίες
Τρεις σειρές ενεπλάκησαν στα γεγονότα: η 103 που αναχώρησε «οριστικά» για την Ελλάδα στις 19 Ιουλίου και αναγκάστηκε να επιστρέψει την 21η Ιουλίου, η 105 που έφτασε εκεί τον Ιανουάριο του ’74 και η 107 που κατέφθασε στη Μεγαλόνησο ως «απαλλαγή» της 103 στις 19 Ιουλίου το μεσημέρι και το ξημέρωμα της επομένης μπήκε στον πόλεμο. Σύνολο 1.168 «αγνώστων στρατιωτών» της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου και 150 περίπου αξιωματικών.
Οι πρωταγωνιστές των γεγονότων της 20-22 Ιουλίου και 14-16 Αυγούστου 1974, του Αττίλα 1 και του Αττίλα 2, χρησιμοποιούν ακόμη στρατιωτική ορολογία, διατηρούν πλήρως την αίσθηση του καθήκοντος κι όταν πηγαίνουν στην Κύπρο βλέπουν ακόμη «το στρατόπεδο, το ΚΨΜ, τον Αϊγιώργη»… Τρεις από αυτούς έδωσαν πληροφορίες στο «Έθνος», θυμήθηκαν ονόματα και γεγονότα, ανέσυραν από τα συρτάρια τους σπάνιες φωτογραφίες.

Ο Γιάννης Χατζηπαρασκευαΐδης, 55 ετών σήμερα, είναι επιχειρηματίας, παντρεμένος με δύο παιδιά. Δεκανέας της 105 σειράς έφτασε στην Κύπρο τον Ιανουάριο του 1974. Έχοντας την ειδικότητα του σιτιστή, τοποθετήθηκε στο 2ο Λόχο της ΕΛΔΥΚ ως συσσιτιάρχης. Συμμετείχε σε όλες σε όλες τις μάχες που έγιναν μέσα στο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ. Οι δικοί του έμαθαν ότι ζει στις 21 Αυγούστου, όταν έδωσε συνέντευξη στο ΡΙΚ. Λόγω ενός οικογενειακού προβλήματος υγείας, αναχώρησε με άδεια στις 19 Ιουλίου για την Ελλάδα μαζί με την 103 σειρά.
«Αποβιβαστήκαμε στην Πάφο κατά τις 3.30’ το μεσημέρι της 20ής Ιουλίου. Από κει αναχωρήσαμε τη νύχτα και στις 21 Ιουλίου βρεθήκαμε στο στρατόπεδο, αργά το βράδυ. Στις 12 τα μεσάνυχτα μας δώσανε κάτι όπλα, τα FN για πρώτη φορά, όμως δεν υπήρχαν κράνη… Αλλά δεν γράφονται αυτά…
-Κάποια στιγμή συνάντησα τον αρχιλοχία Μπενάκη αλλά δεν έμεινα κοντά του. Εάν έμενα εκεί… Δυο παιδιά έμειναν δίπλα του και την άλλη μέρα έπεσε μια ναπάλμ και τους έκαψε…
-Στις 22 Ιουλίου, γύρω στις 10.30’, ήρθε ένα σήμα ότι χτυπήθηκαν δυο παιδιά της 107 από τη Δεσκάτη Γρεβενών, ο Παπατσάνης Αθανάσιος και ο Χαλατσής. Πίσω από τα ορύγματα υπήρχε μια λάκα κι εκεί μέσα είχε πέσει ένας όλμος και τους είχε πετσοκόψει. Αυτό που είδα δεν περιγράφεται, δεν θα επεκταθώ περισσότερο γιατί αυτό που ζω από τότε όντως είναι κάτι πολύ ειδικό.
-Αυτό που έγινε στις 14, 15 και 16 Αυγούστου δεν περιγράφεται. Με βρήκε μέσα στο στρατόπεδο. Ήμασταν μόνο δυο λόχοι, ο 2ος και ο 4ος λόχος και ο Λόχος Διοικήσεως λίγο έξω από το στρατόπεδο. Ήμασταν οι προκεχωρημένοι.
Ήταν 13 το βράδυ – 14 το πρωί, έκανα έφοδο γύρω στις 4.30’ το πρωί. Τότε είδαμε τα πρώτα αναγνωριστικά αεροπλάνα. Δεν είχαμε επικοινωνία με τα άλλα ορύγματα. Δεν θέλω να σου πω πως επικοινωνούσαμε. Ντρέπομαι. Ειλικρινά στο λέω. Είναι ντροπή για το ελληνικό κράτος. Αλλά αυτή είναι και η πραγματικότητα. Επειδή δεν ήταν συνεχόμενα τα ορύγματα, επικοινωνούσαμε με ένα σύρμα και με έναν τενεκέ. Αλλά αυτό κάποια στιγμή μας πρόδωσε. Γιατί από τους βομβαρδισμούς καταστράφηκαν τα σύρματα και αν δεν βρισκόταν ο δεκανέας Θανόπουλος Νικόλαος να μας ειδοποιήσει -εμένα και τον δεκανέα Βιτζηλαίο Μιχάλη- ότι υποχωρούμε δεν θα γλιτώναμε με τίποτα.
-15 Αυγούστου, στο διπλανό πολυβολείο, ο Μπαγιώργος Παναγιώτης. Τελείωσε η αρμάθα, σηκώνεται να πάρει καινούρια και του ‘ρχεται η σφαίρα στο μέτωπο…
-Όταν στις 16 του μηνός κάναμε αναφορά και είδαμε τις απώλειες υπήρχαν δυο παιδιά που δεν γνωρίζαμε αν σκοτώθηκαν ή ήταν αγνοούμενοι. Τι έγινε μ’ αυτούς; Στην προσπάθειά τους να πάρουν το πολυβόλο ήρθαν οι Τούρκοι και αυτοί κάνανε τους νεκρούς. Μετά τις 12 το βράδυ πέρασαν τις γραμμές τους και επέστρεψαν σε μας! Τα ονόματά τους ήταν Αθανασιάς Παναγιώτης, λοχίας από την Λάρισα, και Γυφτάκης Αναστάσιος.
-Στις 16 Αυγούστου, υποχωρώντας φτάσαμε στην πύλη του Συντάγματος όπου συναντήσαμε έναν ολόκληρο λόχο. Φορούσαμε αμερικάνικες στολές, όπως και οι Τούρκοι, κι ο υπολοχαγός Κόλιας, που ήταν επικεφαλής του συγκεντρωμένου λόχου, για να μπερδέψει τους Τούρκους έκανε νόημα ότι καταλάβαμε το στρατόπεδο. Έτσι σωθήκαμε. Θέλω να πω ότι ο Γιάννης Κόλιας ήταν από τους αξιωματικούς που πολέμησαν αλλά στη συνέχεια αδικήθηκαν».

Ο λοχίας Θανάσης Στάικος από τη Βέροια, στα 21 του χρόνια, αφίχθηκε στην Κύπρο τον Ιανουάριο του 1974 με την 105 σειρά. Είχε καθήκοντα επιλοχία στον 4ο Λόχο και συμμετείχε σε όλες της μάχες της ΕΛΔΥΚ. Σήμερα είναι πρόεδρος του Συνδέσμου Βορειοελλαδιτών Πολεμιστών της ΕΛΔΥΚ ’74. Είδε πολλούς συντρόφους του να πέφτουν στο πεδίο της μάχης, όπως για παράδειγμα τον λοχία Τσιπινιά από την Παναγιά Χαλκιδικής «που ήρθε στις 19 Ιουλίου στην Κύπρο, με την 107 σειρά, και στις 20 το βράδυ σκοτώθηκε δίπλα μου». Για το νεαρό αυτό παιδί, στις 13 του προσεχούς Αυγούστου, θα στηθεί στο χωριό του, μια τιμητική αναθηματική στήλη, έργο του Συνδέσμου με την υποστήριξη του κυπριακού προξενείου της Θεσσαλονίκης και του τοπικού δήμου ως ελάχιστη δικαίωση για τους πεσόντες. Ο Στάικος θυμάται τους συμπολεμιστές του…
“Πιστεύω ότι ο Κουτρούλης Στέφανος από το Νέο Μαρμαρά Χαλκιδικής με τον δεκανέα Ξένο Θεόδωρο, που θεωρούνται αγνοούμενοι, σκοτώθηκαν στις 16 Αυγούστου όταν μια βόμβα έπεσε στην αποθήκη πυρομαχικών. Την ίδια μέρα, ο αρχιλοχίας Σκαμπαρδώνης και ο Κελέσης Παύλος έχασαν τη ζωή τους ενώ βρισκόταν στο παρατηρητήριο, κατά την σφοδρή επίθεση των Τούρκων. Επίσης, ο Κωνσταντίνος Κέντρας από το Άργος Ορεστικό έπεσε το μεσημέρι της 16ης Αυγούστου κάτω από τις ερπύστριες”. Και ο Στάικος έχει την άποψη ότι δεν υπάρχουν ζωντανοί αγνοούμενοι ΕΛΔΥΚάριοι: “Οι δικοί μας στρατιώτες είναι νεκροί μη αναγνωρισθέντες. Παραδώσανε οι Τούρκοι νεκρούς αλλά δεν έγινε αναγνώριση”.
Ο πόλεμος, όπως κάθε δύσκολη στιγμή, γεννά μια αμυντική ευδιαθεσία με αποτέλεσμα ιστορίες που ακόμη και τώρα τις θυμούνται, με γέλια και κλάματα. “Ο Βενιανάκης Γιώργος από την Κρήτη, ο Κωστακόπουλος Χαράλαμπος από τη Λιβαδειά κι άλλος ένας που δεν θυμάμαι τα’ όνομά του, στις 15 Αυγούστου βρισκόταν στο διπλανό από το δικό μου πολυβολείο. Κάποια στιγμή έπεσαν όλμοι και βλήματα πυροβολικού επάνω στο πολυβολείο του και το χώμα, τα θραύσματα και τα συντρίμια τους σκέπασαν τραυματισμένους. Κι όμως με γέλια μου φώναζε “Επιλοχία, έλα να με βγάλεις!”. Και τους έβγαλα με γέλια, αν το πιστεύεις… Εμείς που πήραμε τον πόλεμο στην πλάκα, τελικά γλιτώσαμε τα ψυχολογικά”.
Τραγική η ιστορία του υπολοχαγού Σωτήρη Τσώνου. “Στην επίθεση που κάναμε το ξημέρωμα της 21ης Ιουλίου στο Κιόνελι, μια ριπή θέρισε τον υπολοχαγό Τσώνο στην κοιλιά. Αργότερα, ο διοικητής Ανδρουτσόπουλος με έστειλε με τον οδηγό Σωτήρη Βήτα από την Καρδίτσα να γυρίσω όλα τα νοσοκομεία και τις κλινικές της Λευκωσίας για να δω την κατάσταση των τραυματιών μας. Σ’ ένα δωμάτιο μεγάλο είδα τον Τσώνο για τελευταία φορά. Μιλήσαμε, μου είπε “όλα καλά”. Λίγο αργότερα έμαθα ότι πέθανε. Ήμουν ο τελευταίος άνθρωπος που τον είδε. Εάν υπήρχε σωστή ιατρική περίθαλψη, ο Τσώνος θα γλίτωνε”.

Ο Δημήτρης Βλάχος σήμερα είναι 55 ετών. Αφίχθηκε στην Κύπρο τον Ιανουάριο του 1974 με την 105 σειρά. Στα 23 του χρόνια κατατάχθηκε εξ αναβολής, λόγω φοίτησης στον Ευκλείδη –σπούδαζε χημικός. Έχοντας την ειδικότητα του πυροτεχνουργού, τοποθετήθηκε στο Λόχο Διοικήσεως της ΕΛΔΥΚ ως αποθηκάριος.
«Είχαμε χρεωμένα σε μια αποθήκη χίλια FN762, τα οποία ήταν της Εθνοφρουράς, και τέσσερις όλμους 4 και 2 ιντσών, αλλά δεν είχαμε βλήματα γι’ αυτούς τους όλμους. Το μεσημέρι της 20ής Ιουλίου άνοιξε η πόρτα της αποθήκης ξαφνικά. Ποιος την άνοιξε δεν ξέρω, μπράβο του όμως. Και πήραμε όπλα και τα χορηγήσαμε στην 103 σειρά. Δεν ήξερε, όμως, κανείς να χειριστεί το FN. Το ήξερα μόνο εγώ λόγω ειδικότητας. Τους μάζεψα εκεί μπροστά στη Διαχείριση και τους έδειξα πως λειτουργεί, πως ξεμπλοκάρει κλπ.
-Την Τετάρτη 14 Αυγούστου το πρωί οι Τούρκοι ξαναχτύπησαν. Στο στρατόπεδο είχαν μείνει μόνο ο 2ος και ο 4ος λόχος και ο Λόχος Διοικήσεως στο Ύψωμα Α’ έξω από το στρατόπεδο, αλλά στην πρώτη γραμμή. Η διοίκηση είχε φύγει και οι άλλοι λόχοι διασκορπίστηκαν αλλού. Από 1.000 και πλέον που ήμασταν στην α’ φάση τώρα ήμασταν περίπου 400. Οι Τούρκοι κάνανε πάρα πολλές επιθέσεις τις οποίες αποκρούαμε και είχαν πολλά θύματα. Κι εμείς είχαμε αρκετά θύματα. Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί άφησαν έναν Λόχο Διοικήσεως στην πρώτη γραμμή…
-Την Πέμπτη ήταν της Παναγίας. Είχαν κοπάσει λίγο τα πράγματα, ακούγαμε ότι θα έρθουν ελληνικά αεροπλάνα να μας βοηθήσουν αλλά… τίποτα… διαδόσεις.
-Την Παρασκευή 16 Αυγούστου έγινε ο χαμός. Εγώ ήμουν κοντά στον διοικητή του Λόχου Διοικήσεως τον Δελή και καθώς τα άρματα είχαν φτάσει στα 200 μέτρα από μας, έδωσε διαταγή να φύγουμε. Αλλά την διαταγή αυτή όσοι την άκουσαν την άκουσαν γιατί δεν υπήρχε επικοινωνία μεταξύ μας… Όταν υποχωρούσαμε οι όλμοι πέφτανε βροχή. Κι εκεί σκοτωθήκανε πολλά παιδιά, όπως ο Κρητικός Μάριος Βολανάκης και ο ΚΨΜτζής Σίμιτας που ήταν κινηματογραφιστής.
-Αυτούς που σκότωσαν οι Τούρκοι στη β’ φάση τους μαζέψανε στο στρατόπεδο και μετά από 5-6 μέρες ειδοποίησαν για αναγνώριση. Με 45-50 βαθμούς Κελσίου, μετά από τόσες μέρες και κάποιος που δεν ήξερε τα παιδιά πως να τους αναγνωρίσει; Αναγνώριση δεν έγινε, τους φορτώσανε με μπουλντόζα, τους ρίξανε σε φορτηγά και τους θάψανε ομαδικά.
-Στις 15 Αυγούστου το βράδυ, μόλις είχε σουρουπώσει, κι εκεί στα ορύγματα κάναμε καλαμπούρια, εγώ τους έλεγα «δεν σκοτώνομαι». Τους λέω «να πιαστώ αιχμάλωτος στους Τούρκους αποκλείεται. Θα κρατήσω μια σφαίρα για τον εαυτό μου, ή θα γυρίσω το αυτόματο πάνω τους και θα με καθαρίσουν». Δώσαμε, λοιπόν, όρκο εκείνο το βράδυ στις 15, της Παναγίας, ότι δεν θα πιαστούμε αιχμάλωτοι. Και πιστεύω ότι όπως εγώ θα τον τηρούσα, τον τήρησαν και τα παιδιά. Και όλοι αυτοί που νομίζουν, όπως οι συγγενείς του Γιάννη του Ξυδιά από την Καλαμάτα, ότι είναι αγνοούμενοι δε νομίζω… θα τους βρούνε με το DNA”.

FOTO: @Από το αρχείο των Θ. Στάικου και Δ. Βλάχου / Δεξιός ταβλαδόρος ο Θανάσης Στάικος (επάνω φωτό), πάνω αριστερά ο Δημήτρης Βλάχος (κάτω φωτό).

Ένα χέρι βάψιμο ή πόσο πίσω είναι η Θεσσαλονίκη

Το κείμενο που ακολουθεί το έγρψα και το δημοσίευσα στο περιοδικό "Εικόνες" του Έθνους, το Νοέμβριο του 2006. Διαβάστε το. Έχει ενδιαφέρον.

----------------------------------

Οι ανοιχτοί δημόσιοι χώροι είναι ό,τι μένει στη μνήμη μας όταν επισκεπτόμαστε μια πόλη. Φανταστείτε, λοιπόν, ότι βρισκόσαστε στη Θεσσαλονίκη και περπατάτε στους δρόμους της πόλης.
Κάντε ένα σύντομο τεστ: σηκώστε τα μάτια διασχίζοντας την Τσιμισκή, την Φράγκων, την Κατούνη, την Αγίας Σοφίας, ακόμη και την Εγνατία. Κοιτάξτε δεξιά αριστερά, δείτε τα κτίρια χωρίς διαφημιστικές πινακίδες και με ένα χέρι βάψιμο. Θα αντικρίσετε μια εικόνα που μοιάζει μαγική αλλά δεν είναι. Μια εικόνα που με λίγη φαντασία παραπέμπει σε αναρίθμητες πόλεις της Ευρώπης οι οποίες σεβάστηκαν το ιστορικό πρόσωπο και την αρχιτεκτονική κληρονομιά τους, διατήρησαν τα παλιά κτίρια, τα ανέδειξαν εξωραΐζοντάς τα και τα ζωντάνεψαν αλλάζοντας τη χρήση τους.
Να, λοιπόν, ένα θέμα που θα έπρεπε να είναι από καιρό στην ατζέντα των τοπικών ηγεσιών. Ένα θέμα που θα μπορούσε να σηματοδοτήσει μια ιδιαίτερα θετική εξέλιξη για τη Θεσσαλονίκη, όχι μόνο με αισθητικές αλλά και με αναπτυξιακές διαστάσεις.
Όμως καμία σοβαρή συζήτηση δεν φαίνεται να γίνεται σε επίπεδο διοίκησης. Αν εξαιρέσει κανείς τις μελέτες που συντάχθηκαν και εκείνες που υλοποιήθηκαν (θλιβερά ελάχιστες σε σχέση με σύνολο) επί Πολιτιστικής Πρωτεύουσας 1997, η συζήτηση περιορίζεται σε κύκλους πανεπιστημιακών, αρχιτεκτόνων και αρχαιολόγων. Δυστυχώς, φωνές βοώντων εν τη ερήμω…
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο της Θεσσαλονίκης. Είναι όλων των ελληνικών πόλεων. Συμπεριλαμβανομένης και της Αθήνας. Γιατί πάνω απ’ όλα είναι ζήτημα νοοτροπίας και αντίληψης των πραγμάτων εκ μέρους των ηγεσιών. Σε μαζικότερη εκδοχή και πιο στερεή βάση είναι ζήτημα κοινωνικής συνείδησης.
Ένα πρώτο βήμα, πάντως, για τη συνολική διαχείριση του δημόσιου χώρου (σχέση της σύγχρονης πόλης με τους αρχαιολογικούς χώρους, επανάκτηση θαλασσίων μετώπων κλπ) δείχνει να συντελείται στην πρωτεύουσα.

ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ
Η εμπειρία της Αθήνας αποτελεί ένα ιδιαίτερα χρήσιμο οδηγό για το πώς μπορεί να αποκατασταθεί η αισθητική τάξη στο δημόσιο χώρο.
Το 2004 ήταν χρονιά ορόσημο για την Ελλάδα και ιδιαίτερα την Αθήνα. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες θα έφερναν πολλούς ξένους στην ελληνική πρωτεύουσα, ενώ η πόλη θα απολάμβανε πολλαπλής προβολής από τα διεθνή ΜΜΕ. Ήταν μια μοναδική ευκαιρία να επιδειχθεί μια εικόνα πόλης που θα δραπέτευε από το μεσοβέζικο ανατολίτικο κιτς που προσέδιδαν οι απειράριθμες διαφημιστικές πινακίδες οι οποίες κάλυπταν τις προσόψεις των κτιρίων.
Με το νόμο 2833/2000, η πολιτεία ανέθεσε στην ΕΑΧΑ Α.Ε. (Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων Αθηνών Α.Ε.). την καθαίρεση των διαφημιστικών επιγραφών στο ιστορικό κέντρο, πέριξ του Φιλοπάππου, του Α’ Νεκροταφείου, του Καλλιμαρμάρου Σταδίου, του Κεραμεικού και της Ακαδημίας Πλάτωνος. Τον Ιούλιο του 2004, τρεις μόλις εβδομάδες πριν την έναρξη της Ολυμπιάδας, προστέθηκαν οι επιγραφές σε όλο το μήκος των Ολυμπιακών οδών. Το έργο αποδείχθηκε δύσκολο…
Η Βικτωρία Ευθυμιάδου είναι δικηγόρος και από το 1997 προΐσταται της νομικής υπηρεσίας της ΕΑΧΑ Α.Ε. (Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων Αθηνών Α.Ε.). Όσα συνάντησε στην πορεία υλοποίησης του εγχειρήματος στην Αθήνα, χαρακτηρίζουν προφανώς συλλήβδην τη νεοελληνική πραγματικότητα: παντελής έλλειψη ελέγχων παρόλο που υπήρχαν σχετικές διατάξεις, άναρχη και άνευ όρων και ορίων γιγάντωση του φαινομένου.
Μετά την επιτυχία στην υλοποίηση του προγράμματος, το πεδίο εφαρμογής και η αρμοδιότητα της ΕΑΧΑ επεκτάθηκε και σε άλλες περιοχές. Μέχρι σήμερα κοινοποιήθηκαν στους ιδιοκτήτες περί τις 7.000 αποφάσεις και «ξηλώθηκαν» περί τις 5.000 πινακίδες. «Ένοιωσα πικρία όταν ρώτησα τον αρμόδιο του οικείου προγράμματος της Βαρκελώνης για το πόσες επιγραφές καθαιρέθηκαν οικειοθελώς και πόσες όχι. Εισέπραξα την απάντηση ότι επί συνόλου 9.000 πινακίδων το 95% καθαιρέθηκε εκουσίως, όταν στην Αθήνα το αντίστοιχο ποσοστό δεν υπερβαίνει το 60%» λέει στις «Εικόνες» η κ. Ευθυμιάδου.

WWW.PROSOPSI.GR
Ο Θάνος Γιαγτζής είναι 32 χρονών και εργάζεται ως γραφίστας. Είναι ένας εκ των συνιδιοκτητών μιας κατοικίας που χρονολογείται στις αρχές του 20ού αιώνα και βρίσκεται στο πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης. Πριν από ένα χρόνο επιχείρησε να επισκευάσει και να επιχρωματίσει εξωτερικά το σπίτι του. Πληροφορήθηκε ότι ακόμη και για ένα βάψιμο απαιτείται άδεια της Πολεοδομίας την οποία αιτήθηκε, σε συνεργασία με αρχιτέκτονα – μηχανικό. Αρχικά, η αρμόδια Πολεοδομία αρνήθηκε να χορηγήσει άδεια, επικαλούμενη τον σύγχρονο πολεοδομικό σχεδιασμό. «Συναντήσαμε προβλήματα στην επιλογή των χρωμάτων, των διακοσμητικών στοιχείων του κτίσματος και των υλικών που έπρεπε να χρησιμοποιήσουμε» λέει στις «Εικόνες». «Κανείς δεν ήταν σε θέση να μας συμβουλεύσει κι έτσι αναγκαστήκαμε να προσφύγουμε σε ιστοριογραφικές και αρχιτεκτονικές πηγές για να βγάλουμε άκρη» υποστηρίζει. «Επίσης, χρεωθήκαμε με δημοτικά τέλη για την κατάληψη του πεζοδρομίου με τις απαραίτητες σκαλωσιές» καταλήγει. Τελικά, η άδεια εκδόθηκε, κόστισε στους ιδιοκτήτες περίπου 5.000 ευρώ αλλά δόθηκε με… ελευθέρας να ενεργήσουν αυτοβούλως και ο εξωραϊσμός της διατηρητέας κατοικίας αφέθηκε εξ ολοκλήρου στον… πατριωτισμό των ιδιοκτητών.
Εάν ο κ. Γιαγτζής και η κατοικία του βρισκόταν στην Αθήνα, πιθανότατα δεν θα πλήρωνε τίποτα! Θα επιδοτούνταν από την Αναπτυξιακή Εταιρία Δήμου Αθηναίων με το ποσό των 1.800 ευρώ, θα δικαιούταν δωρεάν τεχνική υποστήριξη και αισθητικές συμβουλές από τους τεχνικούς του Δήμου για όλες τις εργασίες που ήθελε να εκτελέσει, δεν θα απαιτείτο να συντάξει τεχνική έκθεση για το έργο καθώς αυτή θα συντασσόταν δωρεάν από το πρόγραμμα «Πρόσοψη» (το κόστος της ανέρχεται περίπου σε ποσό κυμαινόμενο μεταξύ 1.000 και 3.000 ευρώ), δεν θα απαιτείτο να συντάξει χρωματική μελέτη για το έργο καθώς και αυτή θα συντασσόταν δωρεάν από το πρόγραμμα «Πρόσοψη», θα δικαιούταν δωρεάν άδεια κατάληψης πεζοδρομίου, χωρίς να υποχρεώνεται να καταβάλει δημοτικά τέλη για την κατάληψη. Τέλος, δεν θα χρειαζόταν να συναλλαγεί με την Πολεοδομία αφού θα λάμβανε άδεια εργασιών ανάπλασης της όψης του κτιρίου από τον Δήμο, δεδομένου ότι η έγκριση της τεχνικής έκθεσης από το πρόγραμμα «Πρόσοψη» επέχει θέση οικοδομικής άδειας.
Το πρόγραμμα «Πρόσοψη» (www.prosopsi.gr) υλοποιείται από το 2005 από την Αναπτυξιακή Εταιρία Δήμου Αθηναίων (Α.Ε.Δ.Α.) με στόχο την αλλαγή του αστικού τοπίου. Μέχρι σήμερα, περί τα 3.000 κτίρια έχουν επιδοτηθεί κι έχουν αλλάξει όψη. Ήδη η πολιτεία επιχειρεί την ένταξη του «Πρόσοψη» στα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα (ΠΕΠ). Είναι το ελάχιστο αλλά κι ένα πρώτο βήμα για την συλλογική συνείδηση σε σχέση με την αλλαγή μεταχείρισης του δημόσιου χώρου τόσο από τους ιδιώτες όσο –και πρωτίστως- από τους φορείς διοίκησης και ηγεσίας.
Στη Θεσσαλονίκη όλα τούτα φαντάζουν μακρινό όνειρο. Προς το παρόν «ετοιμαζόμαστε για την ανακαίνιση των προσόψεων 15 πολυκατοικιών και την αντικατάσταση των κεραιών που βρίσκονται γύρω από τη Ροτόντα» λέει ο αρμόδιος αντιδήμαρχος Αρχιτεκτονικού του δήμου Θεσσαλονίκης Κώστας Εγγλέζος. Επίσης, ο δήμος έχει ξεκινήσει την καθαίρεση παράνομων διαφημιστικών πινακίδων από τις ταράτσες των πολυκατοικιών. Αν θα προχωρήσει σε ανάλογα μέτρα και για εκείνες που ρυπαίνουν τις προσόψεις των κτιρίων; «Αυτό πρέπει να γίνει σε συνεργασία με την Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων» λέει ο κ. Εγγλέζος, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι η τελευταία δεν έχει αρμοδιότητα σε ιδιωτικά κτίρια…


ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ ΚΑΤΙ;
Τα ερωτήματα που ζητούν απάντηση είναι συγκεκριμένα:
v Είναι δυνατόν να υπάρξει αναστροφή;
v Υπάρχει ανάλογη πολιτική βούληση;
v Συγκρούονται στ’ αλήθεια το δημόσιο με το ιδιωτικό συμφέρον;
«Ελπίζουμε ότι σιγά σιγά θα αναπτυχθεί η διαφημιστική συνείδηση του πολίτη. Στην αποτροπή των επανατοποθετήσεων θα βοηθούσε η επιβολή από το ΥΠΕΧΩΔΕ των προστίμων που προβλέπονται από το νόμο, η είσπραξη των δαπανών καθαίρεσης, όπως επίσης και η υποβολή σχετικών μηνύσεων» δίνει μια απάντηση η κ. Βικτωρία Ευθυμιάδου.Μια άλλη απάντηση, πιο γενική και πιο πολιτική, η οποία όμως περικλείει το συνολικό πρόβλημα, θα μπορούσε να είναι αυτό που σημειώνει η καθηγήτρια Πολεοδομίας της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ κ. Αλέκα Καραδήμου – Γερόλυμπου στην έκδοση «Μετασχηματισμοί του αστικού τοπίου» του ΟΠΠΕΘ ’97: «Αν η έννοια της ανάκτησης του δημόσιου χώρου εκτός Ελλάδας σημαίνει την αναπροσαρμογή του στις σύγχρονες ανάγκες των χρηστών και την υπογράμμιση και αξιοποίηση των μορφολογικών, τυπολογικών και συμβολικών τους ιδιοτήτων, στη Θεσσαλονίκη (όπως και σ’ όλη την Ελλάδα) ένας τέτοιο σύνθημα όφειλε να πάρει χαρακτήρα σταυροφορίας, ώστε να ανατρέψει την περιφρόνηση που τρέφουν κάποιοι, υπηρεσίες και φορείς, για το δημόσιο χώρο της πόλης».

FOTO: @Γ. ΚΕΣΣΟΠΟΥΛΟΣ / "Θεσσαλονίκη με άλλη ματιά", 19-8-2006

"Τα όπλα του Μακεδονικού Αγώνα, 1904-1908"

Ένας από τους πλέον ουσιαστικούς, αθόρυβους, εργατικούς και αποτελεσματικούς ανθρώπους στο χώρο του πολιτισμού είναι ο Βασίλης Νικόλτσιος, διευθυντής του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα. Συλλέκτης ιστορικών κειμηλίων, αποτυπώνει με κάθε ευκαιρία σε λευκώματα το σωτήριο πάθος του. Τελευταίο πόνημά του "Τα όπλα του Μακεδονικού Αγώνα, 1904-1908" που συνυπογράφει ο Αναστάσιος Λιάσκος, βουλευτής ν. Ευβοίας, πρώην Υφυπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης. Το παρουσιάζει την Παρασκευή 30 Μαΐου, στις 6.30 το απόγευμα, στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών. Ομιλητές ο υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων Ευρ. Στυλιανίδης, ο βουλευτής Κ. Γκιουλέκας, ο αν. καθηγητής Φιλοσοφικής Σχολής ΑΠΘ Β. Γούναρης και ο πρόςδρος των Φίλων του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα Ν. Πασχαλίδης. Συντονιστής ο Ν. Μέρτζος που προλογίζει το βιβλίο.

21Μαϊ2008

Υ.Γ.

Πριν πετάξετε το ουκρανικό ηλιέλαιο κρατήστε το ορυκτέλαιο. Σίγουρα θα σας βγει πιο φθηνό από το πετρέλαιο...

Ciao Monica!!!

Η Μόνικα Μπελούτσι καταφθάνει στο κόκκινο χαλί για την πρεμιέρα της ταινίας "Η Σιωπή της Λόρνα" ("Le Silence de Lorna") στο 61ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ των Καννών, την περασμένη Δευτέρα 19 Μαΐου
AP Photo/ Francois Mori

Έφυγε η Καίτη Πάνου

Πάντα κομψή, την έχω ταυτίσει ιδίως με τις ταινίες "Χτυποκάρδια στα θρανία", "Ο τρελός τα 'χει 400" και λίγο από την πρώτη ομιλούσα ταινία του ελληνικού κινηματογράφου "Η φωνή της καρδιάς". Και στις τρεις "σύζυγος" ή "αγαπητικιά" του Λάμπρου Κωνσταντάρα.
ΒΛΕΠΕ: http://www.e-tipos.com/newsitem?id=36858

"Λεωφορείο ο Πόθος" από το ΚΘΒΕ, μια εξαιρετική παράσταση

Εξαιρετική η παράσταση "Λεωφορείο ο Πόθος" στο θέατρο ΕΜΣ από το ΚΘΒΕ. Νομίζω από τις καλύτερες που έχω δει ποτέ. Πάρα πολύ καλή η Πέμυ Ζούνη ως Μπλανς Ντιμπουά. Η αποκάλυψη, όμως, κι εκείνος που έσπρωξε την παράσταση στο άριστα ήταν ο Βασίλης Μπισμπίκης ως Στάνλεϊ Κοβάλσκι. Είχε τέτοια ένταση που ξάφνιαζε και έκανε τον θεατή να νοιώθει ότι βρίσκεται πάνω στη σκηνή.

Η αναμέτρηση του παρελθόντος με το παρόν, η ψυχασθένεια και η συκοφαντία, τα λεπτά όρια τρέλας και λογικής, αλήθειας και ψέμματος. Κλασικό το κείμενο με ροή και ορισμένες ατάκες εξαιρετικές ("Η κηδεία δεν είναι τίποτα, είναι πολύ ήσυχη. Ο θάνατος όμως δεν είναι έτσι"). πολύ καλή η μουσική σε κλασικά μοτίβα αλλά και σύγχρονους ρυθμούς. Εκπληκτικά τα σκηνικά (αιφνιδιάζει η αρχική λιτότητα πάνω στη σκηνή πριν την έναρξη της παράστασης) με ένα πλούτο να αποδίδει το κλίμα του έργου και να συνδυάζει φαντασιακό και ρεαλιστικό με πολύ δυναμικό τρόπο. Σκηνοθεσία - σκηνογραφία του Αντώνη Καλογρίδη, λοιπόν, εξαιρετική.

Οι πληροφορίες λένε ότι η παράσταση θα επαναληφθεί από Σεπτέμβη. Μην τη χάσετε.

18Μαϊ2008

FOTO: @ΚΩΣΤΑΣ ΑΜΟΙΡΙΔΗΣ

Η σημασία των αγωγών Βγενόπουλου

Οι αγωγές Βγενόπουλου κατά Τσίπρα και Παπανδρέου είναι απαράδεκτες. Σ' αυτό κατέληξα αφού προβληματίστηκα αρκούντως για το δικαίωμα του επιχειρηματία να προστατεύει τα συμφέροντά των επιχειρήσεών του. Ακούγεται λογικό. Όμως τελικά πιστεύω ότι δεν έχει βάση. Όταν ένας επιχειρηματίας μπαίνει σε τέτοια νερά, γνωρίζει από πριν τις πολιτικές προεκτάσεις του εγχειρήματός του. Να έχτιζε οικοδομές, να πω εντάξει. Οι επενδύσεις του εν προκειμένω, όμως, έχουν σαφείς πολιτικές διαστάσεις τις οποίες γνωρίζει και προφανώς αποδέχεται εκ των προτέρων.

Από και πέρα, σαφώς και δεν μπορεί να αποδεχτούμε ότι ένας πολιτικός μπορεί να λέει ό,τι θέλει. Ωστόσο η ανακρίβειά του ή η ακρίβειά του, η αξιοπιστία του ή η έλλειψή της, θα κριθεί από το λαό. Όχι από τα δικαστήρια.

Αλίμονο αν δεχθούμε ότι έχει το δικαίωμα να κερδίσει αποζημίωση ο επιχειρηματίας από τον πολιτικό. Τότε θα συμβεί κάτι πολύ βαθύτερο και ουσιαστικότερο από την έκβαση ενός δικαστηρίου. Η Δικαιοσύνη θα έχει εισπηδήσει στην Πολιτική. Και η δικαστική εξουσία θα εξουσιάζει την εκτελεστική και νομοθετική. Άρα θα πάψει η διάκριση των εξουσιών. Επομένως θα έχουμε πρόβλημα δημοκρατικής λειτουργίας. Με τα οικονομικά συμφέροντα να χειραγωγούν ανοιχτά πλέον τα δημοκρατικά εκλεγμένα κόμματα της Βουλής. Και την ίδια την κυβέρνηση.

20Μαϊ2008

FOTO: @Γ. ΚΕΣΣΟΠΟΥΛΟΣ / "Μη θυμώνεις άνθρωπέ μου", Τήνος - Μοναστήρι Ουρσουλινών, 6-7-2004

Η 19η Μαΐου και τα ανθρώπινα δικαιώματα

Παρένθεση: Είναι ορισμένοι με όνομα ελληνικό που πασχίζουν να πείσουν την κοινή γνώμη για καθετί ανθελληνικό. Τίποτα άλλο δεν εξηγεί αυτήν τη στάση, παρά μόνο ή η βλακεία ή η υστεροβουλία. Και μάλλον ισχύει το δεύτερο. Αυτό το ενδεχόμενο, όμως, ακυρώνει τον διακηρυγμένο δήθεν στόχο τους για αναζήτηση της αλήθειας. Κλείνει η παρένθεση.

Σήμερα είναι η επέτειος της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού. Την αναγνώρισε το 1994 το ελληνικό κοινοβούλιο, την 19η Μαΐου 1919 που ο Κεμάλ μετέπειτα Ατατούρκ κατέφθασε στη Σαμψούντα για να ξεκινήσει τον απελευθερωτικό -κατά τους Τούρκους- αγώνα εναντίον των Ελλήνων και των Δυτικών συμμάχων. Δεν άρχισε τότε η γενοκτονία. Η γενοκτονία διακηρύχθηκε το 1908 από τους Νεότουρκους και συνεχίστηκε καθ' όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα σε φάσεις (άλλο θέμα αυτό). Αυτή είναι και η μοναδική ταύτιση των σημερινών κεμαλικών (βαθύ κράτος=στρατηγοί) με τον Κεμάλ: η εξολόθρευση των μη οθωμανικών μειονοτήτων της τουρκικής επικράτειας.

Αυτή η συγκλονιστική και τραγική συνέχεια της πολιτικής από το βαθύ κράτος της Άγκυρας σηματοδοτεί και το νόημα της ημέρας. Αυτό δεν μπορεί να είναι μόνο η αναγνώριση της γενοκτονίας ως δικαίωση της μνήμης των νεκρών μας. Σήμερα περισσότερο από ποτέ το μήνυμα του αιτήματος για διεθνή αναγνώριση είναι ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εκείνων που δεν έγιναν σεβαστά τότε και που, δυστυχώς, δεν γίνονται σεβαστά ακόμη και σήμερα, στις αρχές του 21ου αιώνα. Από τις Εκκλησίες που παραμένουν ερειπωμένες και βεβηλωμένες μέχρι την ανεξιθρησκεία που δεν υπάρχει και την καταδίκη κάθε άποψης που είναι αντίθετη με την επίσημη τουρκική εκδοχή. Εκείνη που δεν διστάζει να διώξει ακόμη και πρωθυπουργούς εκλεγμένους όταν τολμούν να ψελλίσουν τη ρήξη με τον ακτεστημένο ολοκληρωτισμό.

Σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτό θα πρέπει να είναι το αίτημα, στο οποίο θα εγκολπωθεί και αυτό της διεθνούς αναγνώρισης της Γενοκτονίας των Ποντίων, ώστε να γίνει αίτημα όλου του ελεύθερου κόσμου.

Πως θα προωθηθεί; Γίνονται καλές προσπάθειες από τις ποντιακές ομοσπονδίες, αλλά χωρίς ενότητα και αξιοποίηση των δυνάμεων των απανταχού Ποντίων δεν μπορούμε να ελπίζουμε σε κάτι. Το αίτημα δεν έχει ιδιοτέλεια, είναι πανανθρώπινο και απαιτεί συντονισμένες ενέργειες. Η ταινία του Πόντιου Παναγιώτη Στεφανίδη από την Αυστραλία που θα συμμετάσχει στο Φεστιβάλ των Καννών είναι μια εξαιρετική προσπάθεια, δυστυχώς ορφανή. Η συγγραφέας Θέα Χάλο, κόρη μάρτυρος του διωγμού των Ποντίων από τους Τούρκους, και άλλες προσωπικότητες μπορούν να δυναμώσουν τη φωνή του δικαίου.

19Μαϊ2008

Όλοι οι "επώνυμοι" σε έναν πίνακα!

Κρίμα στον Άρη

Κρίμα για τον Άρη. Στο πρώτο ημίχρονο στάθηκε αξιοπρεπώς, παρά το γεγονός ότι ο Ολυμπιακός ήταν πιο ουσιαστικός και επικίνδυνος. Στο δεύτερο και μέχρι το δεύτερο γκολ ήταν ομάδα Γ' Εθνικής. Αλλά πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν πειράζει. Να σταματήσουμε τους βραχυπρόθεσμους στόχους. Όχι απογοήτευση. Δουλειά και στόχοι. Ο Άρης είναι δύναμη!

Entrevista με τον Χοσέ Σαραμάγκο

Η συνέντευξη με τον νομπελίστα συγγραφέα Χοσέ Σαραμάγκο, έναν από τους πιο πολιτικοποιημένους πνευματικούς ανθρώπους ανά την υφήλιο, δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Εικόνες" της εφημερίδας " Έθνος", το Δεκέμβριο του 2006. Είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες δημοσιογραφικές στιγμές του υπογράφοντος. Διαβάστε την.

--------------------------------------



Τι σημαίνει Αριστερά σήμερα; Πόσο ενοχλεί το Κυπριακό; Ποιος είναι τελικά ο τρομοκράτης: η Χεζμπολά ή το Ισραήλ; Ποιο είναι το μέλλον του ευρωπαϊκού ονείρου; Θα το επηρεάσει η είσοδος της Τουρκίας; Ποιος είναι ο ρόλος ενός λογοτέχνη στην εποχή μας; Πόσο sic είναι ένας Νομπελίστας να μιλάει για τον έρωτα; Ο Πορτογάλος συγγραφέας Ζοζέ Σαραμάγκου, βραβείο Νόμπελ 1998, κορυφαία μορφή της διεθνούς διανόησης, απαντά σε κρίσιμα ερωτήματα που απασχολούν την Υφήλιο. Συγγραφέας που τα λέει «έξω από τα δόντια», δέχτηκε πολύ πρόθυμα να συνομιλήσουμε για μια “entrevista” στις «Εικόνες», πριν από δέκα μέρες, παρά το βεβαρημένο πρόγραμμά του και τα συνεχή ταξίδια του.

Αφορμή για την συνέντευξη, η έλευσή του στη χώρα μας, στις 18 Δεκεμβρίου. Στην Πάτρα, την Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2006, θα είναι το τιμώμενο πρόσωπο στη μουσική παράσταση (για μικρούς και μεγάλους) «Το Μεγαλύτερο Λουλούδι του Κόσμου» μαζί με τη σύζυγό του Pilar del Rio Saramago και την Ελληνίδα ηθοποιό Αθηνά Μαξίμου. Η παράσταση περιλαμβάνει την αφήγηση τεσσάρων παραμυθιών: «Το Μολυβένιο Στρατιωτάκι» του Hans Christian Andersen σε μουσική Emilio Aragοn, «Το Μεγαλύτερο λουλούδι του Κόσμου»του Zoze Saramago σε μουσική Emilio Aragοn, την «Ιστορία του Μπαμπάρ» σε μουσική του Francis Poulenc και τον «Υπέροχο Αυλητή» του Jose Merino. Ένας αφηγητής θα διηγείται κάθε παραμύθι, συνοδευόμενος από τις μελωδίες της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης.

Άλλη μια αφορμή το γεγονός ότι τον περασμένο Αύγουστο κυκλοφόρησε το τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Περί Φωτίσεως» (εκδ. Καστανιώτη, μτφ Αθηνά Ψύλλια), όπου μέσα από το θέμα της λευκής ψήφου στη δημοκρατία μιλά για τις αξίες της αλληλεγγύης, της προσωπικής ευθύνης, της αλληλοβοήθειας, αλλά και την κρατική ισχύ.



Αλήθεια, ποιο είναι το πραγματικό σας όνομα; Τι σημαίνει «Σαραμάγκο» και πως το αποκτήσατε;

Το όνομά μου ήταν ανέκαθεν Ζοζέ ντε Σόουζα Σαραμάγκο. Σαραμάγκο ήταν το παρατσούκλι της οικογένειας του πατέρα μου. Εξαιτίας αυτού ο ληξίαρχος με δική του πρωτοβουλία πρόσθεσε στο δικό μου όνομα Ζοζέ ντε Σόουζα το όνομα Σαραμάγκο, το οποίο είναι το όνομα ενός βοτάνου.



Γεννηθήκατε και μεγαλώσατε μέσα στη φτώχεια, ζώντας τις δυσκολίες της ζωής, όπως έχετε δηλώσει. Πως καταφέρατε να γίνετε μια σωστά δομημένη προσωπικότητα, ξεπερνώντας κάποια φυσιολογικά θα λέγαμε ψυχολογικά κατάλοιπα;

Πολύ απλά: με το να ζω τη ζωή! Ποτέ δεν είχα φιλοδοξίες, έκανα τη δουλειά μου κάθε φορά χωρίς να αναρωτιέμαι αν άξιζα κάτι παραπάνω απ’ αυτό. Υπήρξα κλειδαράς, σχεδιαστής, δημόσιος υπάλληλος στον τομέα των κοινωνικών ασφαλίσεων, εκδότης, δημοσιογράφος. Μια μέρα ξεκίνησα να γράφω. Σκεφτόμουν ότι, τελικά, είχα κάτι να πω…



Τι σήμαινε το βραβείο Νόμπελ για σας; Τι άλλαξε στη ζωή σας;

Είναι η μεγαλύτερη τιμή για έναν συγγραφέα. Όπως και να ‘χει, πρέπει να κάνεις προσπάθεια για να πιστέψεις στον εαυτό σου, όταν σκέφτεσαι ότι είσαι νομπελίστας! Όσο για τα υπόλοιπα; Πολλά ταξίδια, πολλές συνεντεύξεις, πολλές φωτογραφήσεις. Παρ’ όλ’ αυτά, παραμένω ο εαυτός μου.



Εδώ και 15 χρόνια η Ελλάδα είναι μια χώρα υποδοχής οικονομικών και πολιτικών μεταναστών. Ένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν αυτοί οι άνθρωποι είναι το πρόβλημα της ταυτότητας. Για πολλά χρόνια δεν είχαν χαρτιά, δεν ήταν γραμμένοι στην Ελλάδα, ενώ τα μητρώα τους στις χώρες καταγωγής τους είχαν καταστραφεί. Επομένως δεν είχαν δικαιώματα. Για τον πολιτισμένο κόσμο αυτοί οι άνθρωποι απλά δεν υπήρχαν! Ποια είναι η σημασία του να είναι κάποιος γραμμένος στο ληξιαρχείο; Μήπως η έλλειψη ταυτότητας είναι τελικά ελευθερία;

Τα πράγματα δεν έχουν ανάγκη από «χαρτιά» για να υπάρχουν. Αυτό όμως δεν ισχύει για το ανθρώπινο είδος. Εσείς ο ίδιος είχατε ερωτηματικά για το όνομά μου. Όταν ανακαλύπτουμε ένα καινούριο είδος στο φυτικό ή το ζωικό βασίλειο του δίνουμε κατευθείαν ένα όνομα. Το να συγχέουμε την έλλειψη ενός δελτίου ταυτότητας με την ελευθερία, είναι καθαρός ρομαντισμός. Πρέπει να μπορούμε να πούμε: «Είμαι κάποιος, ορίστε η απόδειξη, το έγγραφο, το χαρτί…». Και στην έλλειψή τους, ορίστε τα δακτυλικά μας αποτυπώματα. Κουβαλάμε αυτό το σημάδι από τη στιγμή που γεννιόμαστε…



Υπάρχει σήμερα πρόβλημα ιδεολογίας ή πρόκειται απλώς για ένα εφεύρημα προκειμένου να επιβληθεί μια παγκοσμιοποίηση η οποία θα χειραγωγεί τις ανθρώπινες συνειδήσεις;

Ξέρετε τόσο καλά όσο κι εγώ ότι η έλλειψη ιδεολογίας είναι μια ιδεολογία! Αλλά χωρίς καμία αμφιβολία, υπάρχει στην Αριστερά μια ιδεολογική κρίση. Για να κυβερνήσει, όταν έρχεται η ώρα, η Αριστερά μετατοπίζεται προς το Κέντρο χωρίς να συνειδητοποιεί ότι έτσι πλησιάζει στη Δεξιά. Παρεμπιπτόντως: η παγκοσμιοποίηση είναι μια μορφή ολοκληρωτισμού με τη δική της ιδεολογία.



Κατά τη δική σας άποψη, τι αντιπροσωπεύει η Δεξιά σήμερα; Τι θα πει δεξιό κόμμα;

Η Δεξιά είναι παντού. Δεν λείπει, για παράδειγμα, ούτε από τα σοσιαλιστικά κόμματα, τα οποία εξασκούν στο κοινωνικό και στο οικονομικό πεδίο πολιτικές απροκάλυπτα νεοφιλελεύθερες.



Κάποιοι εκτιμούν ότι η Αριστερά σήμερα εκπροσωπεί μια αναχρονιστική ιδεολογία και άποψη. Πιστεύετε ότι οφείλει να προσαρμοστεί στις καινούριες συνθήκες;

Αν προσαρμοζόμασταν σ’ αυτό που λέτε «καινούριες συνθήκες», θα γινόμασταν, πολύ απλά, Δεξιοί. Η Αριστερά τείνει να αποχωρήσει. Δεν ξέρει πολύ καλά προς τα πού πηγαίνει, αλλά θα τελειώσει, ελπίζω, για να ξαναβρεί τον εαυτό της.



Σας έχουν κατηγορήσει ότι κάποτε ισχυριστήκατε πως είστε ο «τελευταίος εν ζωή κομμουνιστής»…

Ποτέ δεν είπα ούτε έγραψα μια τέτοια ηλιθιότητα!



Στην Ελλάδα, καθώς και σ’ όλον τον κόσμο, η πιο συνηθισμένη μομφή για τους Αριστερούς που διαμαρτύρονται σήμερα για τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι η εξής: Για ποιο λόγο η Αριστερά σιωπούσε επί πολλές δεκαετίες όταν η «μητέρα» Σοβιετική Ένωση τα συνέθλιβε;

Ας υποθέσουμε ότι εξαιτίας αυτού του γεγονότος δεν έχουμε το δικαίωμα να μιλήσουμε για ανθρώπινα δικαιώματα. Αυτοί που ασχολούνται με την υπεράσπιση των δικαιωμάτων όχι μόνο βάλλονται πανταχόθεν αλλά ρισκάρουν να χαθούν οριστικά από το προσκήνιο. Λοιπόν, σ’ αυτούς που μας κριτικάρουν θέτω ένα ερώτημα. Η σιωπή των κομμουνιστικών κομμάτων δεν έχει δικαιολογία, σύμφωνοι. Μήπως, όμως, η αδιαφορία του «θριαμβευτή» καπιταλισμού που είναι επίσης εγκληματική έχει δικαιολογία;



Οι λαοί έχουν σήμερα δύναμη; Πιστεύετε ότι είναι ίσως αδύναμοι μπροστά στην διαστρεβλωτική δύναμη της τηλεοπτικής εικόνας και των άλλων μέσων προπαγάνδας;

Ποτέ οι λαοί δεν είχαν τη δύναμη. Ακόμα και στη Δημοκρατία, η δύναμη του πολίτη σταματά τη στιγμή που ψηφίζει. Είναι ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε ότι οι δημοκρατίες στην πραγματικότητα κυβερνώνται από δυνάμεις που δεν έχουν τίποτα το δημοκρατικό. Παράδειγμα: Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, Παγκόσμια Τράπεζα κι άλλοι κι άλλοι. Πως μπορούμε επομένως να πούμε ότι ζούμε σε Δημοκρατία; Από πολιτικής απόψεως ίσως. Στην πράξη όμως;



Έχετε εργαστεί ως δημοσιογράφος στις εφημερίδες «Diario de Lisboa» και «Diario de Noticias». Ποιος είναι ο ρόλος που οφείλει να παίξει ο Τύπος στη σημερινή πολιτική πραγματικότητα;

Να λέει την αλήθεια, να καταγγέλλει το ψέμα, να είναι η φωνή αυτών που τους έχουν «κλέψει» τη φωνή. Ναι, ονειρεύομαι…



Τι είναι αυτό που σας προκαλεί ανασφάλεια ως πολίτη;

Η βία σε όλες της τις μορφές και ιδιαίτερα η «πολιτισμένη» βία.



Φοβάστε το θάνατο; Τι νοιώθει ένας συγγραφέας που γνωρίζει ότι έχει ήδη κερδίσει την αιωνιότητα με τα γραπτά του και το βραβείο του;

Η ζωή είναι να είσαι εδώ, ο θάνατος είναι να μην είσαι πια εδώ… Θα ήθελα να συνεχίσω για πολύ καιρό να είμαι εδώ, αλλά στην ηλικία μου το «για πολύ καιρό» έχει τελειώσει. Όπως και να ‘χει, δεν φοβάμαι το θάνατο τουλάχιστον αυτή τη στιγμή! Όσο για την αιωνιότητα… Τι θα πει αυτό; Ότι θα με διαβάζουν ακόμα και σε 50 ή 100 ίσως χρόνια; Αλίμονο στη ματαιοδοξία του λογοτέχνη!



Το 1991 υπήρξατε θύμα λογοκρισίας, γεγονός που σας οδήγησε στην απόφαση να αυτοεξοριστείτε. Σε τι συνίστατο η λογοκρισία;

Καταρχήν το Λανθαρότε δεν είναι εξορία, είναι το εντελώς αντίθετο. Πέραν τούτου, διατηρώ με τη χώρα μου απόλυτα αρμονικές σχέσεις. Ας πούμε, πληρώνω τους φόρους μου στην Πορτογαλία… Αυτό που συνέβη είναι ότι η κυβέρνηση της Πορτογαλίας εκείνη τη στιγμή είχε τη ατυχή ιδέα να εμποδίσει το μυθιστόρημά μου «Το Ευαγγέλιο σύμφωνα με τον Ιησού Χριστό» να είναι παρόν στα ευρωπαϊκά λογοτεχνικά βραβεία. Αυτό προκάλεσε ένα μεγάλο σκάνδαλο και αποφάσισα να αλλάξω… γειτονιά. Έζησα για σχεδόν 50 χρόνια υπό το βάρος μιας δικτατορίας και δεν μπορούσα να ανεχτώ μια πράξη λογοκρισίας ζώντας σε μια δημοκρατία, δεν μπορούσα να δεχτώ οποιαδήποτε επιρροή στη γραφή μου.



Υπάρχει σήμερα ο κίνδυνος μιας δικτατορίας; Μήπως η δικτατορία έχει απλώς αλλάξει μορφή;

Σκέφτομαι ότι θα ζήσουμε μια περίοδο (ίσως μεγάλη) αυταρχικών δημοκρατιών… Κατά τη γνώμη μου, η παγκοσμιοποίηση είναι ήδη μια προαναγγελία αυτού.



Η τηλεόραση και το διαδίκτυο έχουν αλλάξει τα δεδομένα της Δημοκρατίας;

Αυτό που έχει αλλάξει τα δεδομένα της Δημοκρατίας είναι η δύναμη των πολυεθνικών και των παγκόσμιων οικονομικών ομίλων. Η τηλεόραση και το ίντερνετ δεν είναι παρά τα όργανα αυτής της δύναμης.



Τι σχέση μπορεί να έχει ένας πραγματικός Αριστερός με ένα βραβείο Νόμπελ, δεδομένου ότι ο κόσμος έχει την υποψία ότι τα διάσημα βραβεία είναι προϊόντα του κατεστημένου;

Πιστεύετε αλήθεια ότι είμαι ένα προϊόν του κατεστημένου; Το βραβείο Νόμπελ το κέρδισα με τη δουλειά μου. Η Ακαδημία Νόμπελ με επέλεξε ελεύθερα και ελεύθερα εγώ αποδέχτηκα αυτή την επιλογή. Όπως και να ‘χει, αν κάποιος θεωρεί ότι το αξίζει πιο πολύ από μένα, του ζητώ συγγνώμη!



Πως αντιλαμβάνεστε το ρόλο ενός λογοτέχνη στη σημερινή εποχή, σε μια περίοδο που ανθούν οι πόλεμοι, η φτώχεια και η πείνα;

Ο λογοτέχνης είναι ταυτόχρονα και πολίτης. Ως συγγραφέας αφιερώνεται στο έργο του, ως πολίτης αφιερώνεται στον κόσμο, στην εποχή του, στα προβλήματα της ανθρωπότητας, όπως οποιοσδήποτε άλλος. Δε βλέπω σ’ αυτό καμία ασυμβατότητα, καμία αντίφαση. Βέβαια, είναι αλήθεια ότι υπάρχει πολλή σιωπή στον δικό μας «λογοτεχνικό κόσμο».



Υπάρχει σήμερα κάτι που μπορεί να σας εμπνεύσει;

Είμαι πάντα σε εγρήγορση!



Θα μπορούσατε ποτέ να διαδηλώσετε ποτέ υπέρ ενός πολέμου, όπως έκανε για παράδειγμα ο συνάδελφός σας Γκίντερ Γκρας στη διάρκεια του βομβαρδισμού της Σερβίας;

Όχι.



Μεταξύ άλλων, έχετε μεταφράσει και Νίκο Πουλαντζά. Αυτό επηρέασε τη σκέψη σας;

Όχι τόσο.



Στη διάρκεια της ζωής είχατε τρεις συντρόφους –δύο φορές παντρευτήκατε, το 1944 και το 1988. Ποια είναι η έννοια της σχέσης για σας; Τι σημαίνει έρωτας;

Αναζητούμε την ευτυχία. Τη βρίσκουμε, δεν τη βρίσκουμε κι αυτό συνεχίζεται για όλη μας τη ζωή. Αν είμαι ευτυχισμένος; Ναι, εδώ και 20 χρόνια.



Έχετε επισκεφτεί ποτέ την Ελλάδα; Τι σας εντυπωσίασε;

Ναι, 4 ή 5 φορές. Γνωρίζω την Αθήνα, τους Δελφούς, τη Δήλο, τη Μύκονο, τις Μυκήνες, την Κόρινθο. Η πιο έντονη εμπειρία που βίωσα στην Ελλάδα ήταν στο Στάδιο των Δελφών. Ήμουν εκεί, μόνος, και ξαφνικά η αίσθηση του χώρου με κυρίευσε. Ήταν σαν να ήταν παρούσα η ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας, η τέχνη της, η λογοτεχνία της, η φιλοσοφία της. Έτρεμα σα μικρό παιδί. Δεν θα το ξεχάσω ποτέ...



Ποιο είναι το θέμα του καινούριου σας βιβλίου που μόλις κυκλοφόρησε και στην Ελλάδα;

Η δημοκρατία. Η λευκή ψήφος σαν πολιτική έκφραση μιας δυνατότητας δημοκρατικής αναγέννησης. Η λευκή ψήφος ως διαμαρτυρία. Γιατί στην πραγματικότητα ζούμε σε μια πλουτοκρατία, δηλαδή μας κυβερνά μια κυβέρνηση πλουσίων ή των εκπροσώπων τους.



Η 11/9 είναι ένας επαρκής λόγος για τους πολέμους στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ από μέρους των ΗΠΑ;

Όχι.



Συμφωνείτε με την αποστολή στρατευμάτων από χώρες όπως η Πορτογαλία, η Ελλάδα κλπ;

Όχι, δε συμφωνώ. Το πρόβλημα δημιουργήθηκε από τους Αμερικανούς. Και αυτοί είναι που οφείλουν να το λύσουν.



Τι σημαίνουν, κατά τη γνώμη σας, αυτοί οι πόλεμοι (συμπεριλαμβανομένου του βομβαρδισμού της Σρεβίας το 1999) για την κοινωνία των εθνών εάν τους εξετάσουμε υπό ένα ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο;

Θα έπρεπε να βρίσκονται σ’ αυτό το πιο ευρύ ιστορικό πλαίσιο αλλά αυτό δε συμβαίνει. Είμαστε στη μέση μιας διαμάχης, ακόμη κι αν δεν μας αγγίζει άμεσα. Ο κόσμος ολόκληρος βρίσκεται σε κρίση. Αναρωτιέμαι ποια Ευρώπη θα έχουμε στο τέλος του αιώνα. Ίσως να ‘χε δίκιο ο Χάντινγκτον.



Πως κρίνετε τη στάση της ευρωπαϊκής κοινότητας όσον αφορά αυτούς τους τρεις πολέμους;

Πάντα διστακτική, πάντα κοιτάζοντας προς τις ΗΠΑ, χωρίς δικές της ιδέες. Η Ευρώπη, για να λέμε την αλήθεια, δεν υφίσταται.



Τελικά, μήπως το Διεθνές Δίκαιο είναι ένα ευέλικτο πρόσχημα στην υπηρεσία των Μεγάλων Δυνάμεων προς εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους;

Αυτή η διαπίστωση είναι παλιά όσο και ο κόσμος! Έχουμε όλοι την υποχρέωση να τη γνωρίζουμε. Και να ενεργούμε σύμφωνα μ’ αυτή.



Το Κυπριακό είναι σήμερα ένα πρόβλημα κατοχής γνωστό σ’ όλον τον κόσμο. Το τελευταίο τείχος της ντροπής βρίσκεται στη Λευκωσία, γνωστή ως «Πράσινη Γραμμή». Ποια στάση πιστεύετε ότι θα έπρεπε να έχουν οι ΗΠΑ, η ΕΕ και η Τουρκία;

Δεν είμαι ειδικός, μακριά από μένα. Όπως και να ‘χει σκέφτομαι ότι το σχέδιο που παρουσιάστηκε από τον Κόφι Ανάν το Νοέμβριο του 2004 θα μπορούσε να είναι μία λύση. Έχουν περάσει ήδη 2 χρόνια. Προχωράμε; Δεν προχωράμε; Όσον αφορά στο τείχος της ντροπής, μην ξεχνάτε αυτούς που προσπαθούν να μετατρέψουν την Δυτική Όχθη σε γκέτο...



Συμμερίζεστε τους φόβους πολλών Ευρωπαίων ότι η είσοδος της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα σημάνει το πολιτικό τέλος του ευρωπαϊκού ονείρου;

Το ευρωπαϊκό όνειρο τέλειωσε πριν ξεκινήσει. Το λάθος δεν είναι της Τουρκίας. Αλλά κατά τη γνώμη μου, η είσοδός της θα περιπλέξει πολύ τα πράγματα. Σχεδόν 65 εκατομμύρια κάτοικοι…



Ήσασταν υπέρ της διεύρυνσης της Ε.Ε.; Πιστεύετε ότι ίσως αυτό το γεγονός θα προκαλέσει αντικρουόμενα συμφέροντα μεταξύ των μικρών και των μεγάλων χωρών;

Θα δούμε. Η διεύρυνση ήταν σαν ένα είδος έγκαιρης απόδρασης από ένα αδιέξοδο. Η Ευρώπη δεν ήξερε τι να κάνει με τον εαυτό της. Λοιπόν, αποφάσισε να μεγαλώσει και με τον τρόπο αυτό… μεγαλώνει τα προβλήματα.



Ποια πρέπει να είναι τα χαρακτηριστικά της Δημοκρατίας στον 21ο αιώνα;

Το να μην περιορίζεται σε μια πολιτική δημοκρατία, να γίνεται δημοκρατία οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική. Ναι, το ξέρω! Ακόμη ονειρεύομαι…



Ποιο πιθανολογείτε ότι θα είναι το μέλλον της Ευρώπης κατά τις επόμενες δεκαετίες;

Επιτρέψτε μου να μην απαντήσω…



Παρακολουθήσατε το Euro 2004 που διεξήχθη στη χώρα σας; Πως ένας διανοούμενος νομπελίστας είδε τον ελληνικό θρίαμβο; Ποιο πρόσωπο κρατήσατε στη μνήμη;

Η Ελλάδα κέρδισε, αυτό είναι όλο. Δεν μου αρέσει και τόσο το ποδόσφαιρο.



Αλήθεια, ποια είναι η εικόνα της Ελλάδας στο εξωτερικό, όπως εσείς την εισπράττετε;

Εσείς οι Έλληνες κουβαλάτε στους ώμους σας το βάρος του κλασικού παρελθόντος, ένα βάρος ιδιαίτερα καταπιεστικό, όπως οι Ιταλοί σηκώνουν το βάρος της Αναγέννησης, όπως εμείς οι Πορτογάλοι σηκώνουμε το βάρος των ανακαλύψεων. Κι εμείς συνεχώς αναρωτιόμαστε γιατί δεν είμαστε τόσο άξιοι όσο οι πρόγονοί μας.



Εάν είχατε την ευκαιρία να συναντήσετε τον πρόεδρο Μπους τι θα του λέγατε;

Θα κρατούσα τους τύπους, θα του έλεγα: Κύριε πρόεδρε των ΗΠΑ, δεν είστε απλά ένας ανόητος, είστε ένας επικίνδυνος ανόητος!



Κι αν συμμετείχατε στη Σύνοδο Κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών τι προτροπή θα τους δίνατε;

Στους ηγέτες της Ευρώπης θα έλεγα απλώς: Ανοίξτε τα μάτια πριν να είναι πολύ αργά.



Ποια είναι η άποψή σας για τον πόλεμο στο Λίβανο; Ποιος είναι εν τέλει ο τρομοκράτης; Η Χεζμπολά ή το Ισραήλ;

Η Χεζμπολά είναι μια τρομοκρατική οργάνωση. Το Ισραήλ είναι ένα κράτος που αγαπά πολύ τις τρομοκρατικές επιχειρήσεις. Ο πόλεμος στο Λίβανο ήταν η επίδειξη δύναμης ενός στρατευμένου λαού και φανατισμένου μέχρι το μεδούλι. Το παράλογο όνειρο του Μεγάλου Ισραήλ «δηλητηρίασε» τη διανόηση των Εβραίων.



Συμφωνείτε με την άποψη ότι αυτός ο πόλεμος είναι ένα ιστορικό λάθος του Ισραήλ, το οποίο 60 χρόνια μετά το Ολοκαύτωμα στρέφει την παγκόσμια κοινή γνώμη εναντίον του;

Όπως εμείς οι Πορτογάλοι δεν είμαστε άξιοι όσο αυτοί που ανακάλυψαν το μισό κόσμο, τα γεγονότα μας λένε ότι οι σημερινοί Ισραηλινοί δεν είναι άξιοι όσο οι πρόγονοί τους. Δεν ξέρουν ούτε από έλεος, ούτε από συμπόνια, ούτε από σεβασμό. Θα έπρεπε να ρωτήσουμε τον Ύψιστο εάν ο εβραϊκός λαός είναι ακόμη ο εκλεκτός του… Εάν η απάντηση είναι καταφατική, το συμπέρασμα είναι ξεκάθαρο: τέτοιος Θεός, τέτοιος λαός…



*Ευχαριστούμε για τη βοήθειά της την κ. Αναστασία Ταμουρίδου και την εταιρία «ARTos και Θέαμα», η οποία υπογράφει την εκδήλωση της 18ης Δεκεμβρίου στην «Πάτρα 2006».





FOTO: EPA PHOTO LUSA/JOAO MIRANDA: Ο ηγέτης της Κούβας Φιντέλ Κάστρο και ο Σαραμάγκο την 8η Ιβηροαμερικανική Σύνοδο που έγινε στο Πόρτο τον Οκτώβριο του 1998.

















ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ: Ο Ζοζέ Σαραμάγκου γεννήθηκε το 1922 στην Αζινιάγκα σε μια αγροτική οικογένεια. Πέρασε τα σχολικά του χρόνια στην Λισαβόνα, χρειάστηκε όμως να εγκαταλείψει το σχολείο μετά τις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου για οικονομικούς λόγους και να δουλέψει από τότε σε διάφορες δουλειές. Για πολλά χρόνια εργάστηκε σε εφημερίδες ως πολιτικός σχολιαστής, ως υπεύθυνος των λογοτεχνικών σελίδων και ως βιβλιοκριτικός. Υπήρξε για ένα διάστημα υποδιευθυντής μεγάλης ημερήσιας εφημερίδας της Λισαβόνας. Ο Ζοζέ Σαραμάγκου έγινε ένας από τους πιο γνωστούς συγγραφείς της χώρας του κυρίως χάρη στα μυθιστορήματά του που έχουν μεταφραστεί και εκδοθεί σε 25 χώρες. Από το 1976 ζει αποκλειστικά από το συγγραφικό του έργο. Το 1998 του απονεμήθηκε το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Το 1991 η πορτογαλική κυβέρνηση λογόκρινε «Το κατά Ιησούν Ευαγγέλιον», αποκλείοντάς το από τα Ευρωπαϊκά Λογοτεχνικά Βραβεία. Από τότε, ο συγγραφέας και η σύζυγός του εγκαταστάθηκαν στο νησάκι Λανθαρότε των Καναρίων Νήσων. Τα γνωστότερα μυθιστορήματά του που κυκλοφορούν στα ελληνικά είναι τα εξής: Εγχειρίδιο ζωγραφικής και καλλιγραφίας (1977), Από τη γη θρεμμένος (1980), Το χρονικό του μοναστηριού (1983), Η χρονιά που πέθανε ο Ρικάρντο Ρέις (1984), Η πέτρινη σχεδία (1986), Ιστορία της Πολιορκίας της Λισαβόνας (1988), Το κατά Ιησούν Ευαγγέλιον (1997), Περί τυφλότητος (1995), Όλα τα ονόματα (1997).











Ο ΣΑΡΑΜΑΓΚΟ ΕΝ ΤΑΧΕΙ (ΑΤΑΚΕΣ):





-«Η Ευρώπη, για να λέμε την αλήθεια, δεν υφίσταται»





-Αν εμείς οι Αριστεροί προσαρμοζόμασταν σ’ αυτό που λέτε «καινούριες συνθήκες», θα γινόμασταν, πολύ απλά, Δεξιοί.





-Πως μπορούμε να πούμε ότι ζούμε σε Δημοκρατία; Από πολιτικής απόψεως ίσως. Στην πράξη όμως;





-Πιστεύετε αλήθεια ότι είμαι ένα προϊόν του κατεστημένου; Το βραβείο Νόμπελ το κέρδισα με τη δουλειά μου.





-Ο κόσμος ολόκληρος βρίσκεται σε κρίση. Αναρωτιέμαι ποια Ευρώπη θα έχουμε στο τέλος του αιώνα. Ίσως να ‘χε δίκιο ο Χάντινγκτον.





-Το ευρωπαϊκό όνειρο τέλειωσε πριν ξεκινήσει. Το λάθος δεν είναι της Τουρκίας. Αλλά κατά τη γνώμη μου, η είσοδός της θα περιπλέξει πολύ τα πράγματα.





-Η Ευρώπη δεν ήξερε τι να κάνει με τον εαυτό της. Λοιπόν, αποφάσισε να μεγαλώσει και με τον τρόπο αυτό… μεγαλώνει τα προβλήματα.





-Κύριε πρόεδρε των ΗΠΑ, δεν είστε απλά ένας ανόητος, είστε ένας επικίνδυνος ανόητος!





-Ο πόλεμος στο Λίβανο ήταν η επίδειξη δύναμης ενός στρατευμένου λαού και φανατισμένου μέχρι το μεδούλι.





-Θα έπρεπε να ρωτήσουμε τον Ύψιστο εάν ο εβραϊκός λαός είναι ακόμη ο εκλεκτός του… Εάν η απάντηση είναι καταφατική, το συμπέρασμα είναι ξεκάθαρο: τέτοιος Θεός, τέτοιος λαός…

78 δραχμές μέσα σε μια βδομάδα!

"Καλές είναι οι επιτυχίες στην εξωτερική πολιτική αλλά τις εκλογές τις κερδίζεις με την εσωτερική πολιτική" έλεγε κάποιος βουλευτής σε πηγαδάκι, παρουσία μου, προβλέποντας ότι το 2009 θα είναι ακόμη χειρότερο στο θέμα της ακρίβειας. Κι έχει δίκιο. Μόνο που είναι κυβερνητικός βουλευτής και δηλώνει ανήμπορος να αντιδράσει. Φυσιολογικό, θα πει κανείς, δεν μπορείς να έχεις απαιτήσεις ανατροπών από απλούς βουλευτές. Οι υπουργοί όμως δεν μπορεί να το παίζουν απλοί παρατηρητές.
Η απεργία των βυτιοφορέων και των φορτηγατζήδων έληξε κι εκεί που είχαμε αφήσει τη βενζίνη στο 1,0 κάτι τώρα τη βρίσκουμε μόνο στο 1,2 (λίγο πάνω, λίγο κάτω)! Μέσα σε μια βδομάδα δηλαδή, πήρε σχεδόν 0,2 δηλαδή 78 δραχμές!!! Θυμάστε τι συνέβαινε όταν προ ευρώ η βενζίνη ανέβαινε 2-3 δραχμές; Δεν υπήρχε παραπάνω αύξηση ενώ υπήρχαν και αντιδράσεις όταν ανέβαινε 0,01 ευρώ! Κι έχεις τον κ. Βλάχο, υφυπουργό Ανάπτυξης, να μιλά για ελεύθερη αγορά. Δηλαδή να κάνει κάτι χειρότερο από το να νίπτει τας χείρας του: να κλείνει το μάτι φιλικά προς τους κερδοσκόπους.
Είναι δυνατόν να μην υπάρχει κανένας έλεγχος τιμών στην αγορά; Είναι δυνατόν να μην λειτουργεί η Επιτροπή Ανταγωνισμού με ρυθμούς αγοράς, δηλαδή ταχύτατους; Πουθενά στον κόσμο δεν υπάρχει η ελληνική ακρίβεια. Και πουθενά δεν υπάρχει τέτοια κρατική απουσία στο όνομα της ελεύθερης αγοράς. Εδώ η κρατική ανικανότητα βαφτίζεται "κανόνες της ελεύθερης αγοράς". Κι ας είπε ο πρωθυπουργός στη Βουλή πριν λίγες μέρες ότι "ελεύθερη αγορά δεν σημαίνει και ασύδοτη αγορά". Κι όμως. Δεν μπορεί να περιμένεις την αυτορρύθμιση της αγοράς. Είναι σα να λες ότι όλος ο κόσμος μπορεί να ζει χωρίς πολέμους από δω και στο διηνεκές.
Ουσιαστικά, οι ελληνικές κυβερνήσεις έχουν κάνει εδώ και χρόνια την πολιτική τους επιλογή -και δυστυχώς είναι κοινή. Προτιμούν να πλουτίζουν οι επιτήδειοι και οι άλλοι στη μοίρα τους. Έτσι βαθαίνει το χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών. Έχουν αφήσει τους πολλούς να υποφέρουν προς μεγάλη χαρά των ολίγων. Αλλά αυτό θα το βρουν μπροστά τους στις επόμενες εκλογές.
16Μαϊ2008

FOTO: @Γ. ΚΕΣΣΟΠΟΥΛΟΣ / "Καφενές", Νάξος, 31-7-2005

Οι καλοί άνθρωποι του Σετσουάν

Από το ethnos.gr:

Οι χειροτεχνίες των μικρών μαθητών ήταν ό,τι απέμεινε από την κατεστραμμένη αίθουσα σχολείου στην πόλη Yongan της επαρχίας Σετσουάν που επλήγη από το σεισμό των 7,8 Ρίχτερ. Από τότε η Yongan εχει γίνει μία πόλη - φάντασμα, καθώς είτε οι κάτοικοί της έχασαν τη ζωή τους από το σεισμό ή εκκένωσαν τις εστίες τους.

Facebook, μια ύπουλη ανοησία;

Το blog είναι το καταφύγιο των αστέγων της γραφής. Η μία όψη. Η παρηγορητική, η θετική. Από την άλλη, αν το διαβάσεις, το blog είναι ο καναπές των αργόσχολων, στην καλύτερη περίπτωση όσων η δουλειά τους δεν έχει τρελές απαιτήσεις, δεν είναι σκυμμένοι από το πρωί μέχρι το βράδυ στο γραφείο τους. Κάποτε, η ποίηση (καλή και κακή) ανθούσε στις τάξεις των δημοσίων υπαλλήλων -κι ακόμα πιστεύω. Τώρα να 'ναι καλά τα blogs.
Εντάξει είναι και φόρουμ ελεύθερης έκφρασης. Αναμφισβήτητα. Αλλά αν εργάζεσαι πότε προλαβαίνεις να γράψεις; Ερώτημα που κι εγώ δέχομαι συχνά. Τις νύχτες είναι η απάντηση. Αντί για ύπνο. Καμιά φορά το γράψιμο είναι το ίδιο ζωτικό με τον ύπνο.
Εν πάσει, περιπτώσει. Γι' αλλού ξεκίνησα κι αλλού έμεινα. Αν τα blogs έχουν αυτές τις ευεργετικές ιδιότητες, το facebook δεν είναι παρά μια ύπουλη υφαρπαγή στοιχείων. Δεν προσθέτει τίποτα ούτε καν στο χαβαλέ -γίνεται χαβαλές χωρίς προσωπική επαφή; Είναι ένας κακός χαβαλές με μόνο σοβαρό αποτέλεσμα την δημιουργία μιας βάσης δεδομένων προσωπικών στοιχείων, που τα χρησιμοποιούν στη συνέχεια διάφοροι επιτήδειοι από τα νησιά Καμόα μέχρι όπου βάλει ο νους. Από τις πρώτες κιόλας μέρες που έδωσα το email μου στο facebook, άρχισαν να μου έρχονται spam στον υπολογιστή μου με αναφορές σε προσωπικά στοιχεία.
Αυτή είναι η πρώτη μου εντύπωση για το facebook. Μια ύπουλη ανοησία. Κι αν βρεις κανένα φίλο από τα παλιά και μάθεις πού είναι και τί κάνει, ε, τις πιο πολλές φορές θα ικανοποιήσεις απλώς την ταπεινή σου περιέργεια. Τίποτε άλλο.
Είπα σήμερα να ξεγραφτώ από το facebook. Αλλά τελικά δεν το 'κανα. Θα 'χει πλάκα να παρακολουθήσω την εξέλιξη.
14Μαϊ2008

FOTO: @ Γ. ΚΕΣΣΟΠΟΥΛΟΣ / "Νέα παιδιά, στην Παλιά παραλία", Θεσσαλονίκη, 13-5-2008

Είμαστ' ακόμα ζωντανοί!

Παρά τις ανεκπλήρωτες υποσχέσεις και υποχρεώσεις του υπουργείου Πολιτισμού, που προκάλεσαν τις έντονες διαμαρτυρίες οκτώ δήμων για χρέη από τις προγραμματικές συμβάσεις, αλλά και προβλήματα στους φορείς, η Θεσσαλονίκη είναι ακόμα ζωντανή.

Χάρη στην έκθεση με έργα Νταλί στη Δημοτική Πινακοθήκη, στη Photobienalle που έχει γεμίσει φωτογραφία την πόλη, στις "Θεατρικές Συναντήσεις" του δήμου Καλαμαριάς που έχει φέρει ποιοτικές θεατρικές παραστάσεις του αθηναϊκού χειμώνα στη Θεσσαλονίκη, στις "Προτάσεις" της Πειραματικής Σκηνής της Τέχνης - νεανικός αντίλογος στη "Θεατρική Άνοιξη" που την έχουν σπρώξει από τον 4ο όροφο του υπουργείου εδώ και χρόνια, το αφιέρωμα του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και του Φεστιβάλ Κινηματογράφου στον Μάη του '68... Από κοντά κορυφαίες προσωπικότητες του πνεύματος (Γκλεν Λόουρι, Γκίντερ Κρες) και σημαντικές συναυλιακές παρουσίες.

Είναι μια καλή απόδειξη για τη σημασία του να πέφτουν στο τραπέζι καλές ιδέες. Θα ήταν αφέλεια να ισχυριστεί κανείς ότι τα χρήματα είναι περιττά, όμως λίγες φορές έχουμε γίνει μάρτυρες για κρατικά και ιδιωτικά λεφτά που πάνε στράφι καθώς επενδύονται στου καθενός το ό,τι να ΄ναι;

14Μαϊ2008

FOTO: @Γ. ΚΕΣΣΟΠΟΥΛΟΣ / "Γεια μας!", Θεσσαλονίκη, 13-5-2008

Μεταβολές που αλλάζουν το μέλλον των εφημερίδων

Έγραψε ο Στέλιος Ιωάννου (και το διάβασα στου eliaggel) στη "Ναυτεμπορική" τη Δευτέρα 12 Μαΐου 2008 για τα αποτελέσματα του World Editors Forum της WAN:

Η ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ και η ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών στις αίθουσες σύνταξης, αλλά και η προσαρμογή του περιεχομένου των εφημερίδων στα νέα δεδομένα, αποτελούν τα κλειδιά της επιτυχίας για το μέλλον στη βιομηχανία των εφημερίδων ανά τον κόσμο.

Παράλληλα, σ' ένα περιβάλλον το οποίο αλλάζει ραγδαία, είναι ορατό το ενδεχόμενο οι εφημερίδες να διατίθενται στους αναγνώστες δωρεάν, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο World Editors Forum της WAN.

Ειδικότερα, όπως αναφέρθηκε, οι εφημερίδες που θα επιδιώξουν να ανταγωνιστούν το διαδίκτυο θα πρέπει να καταφύγουν σ' αυτή τη λύση, δίνοντας παράλληλα μεγαλύτερη έμφαση στο σχόλιο και στις απόψεις και λιγότερη στη μετάδοση της πληροφορίας αυτής καθαυτής.

Ανάλογη τακτική εκτιμούν οι ειδικοί θα έπρεπε να ακολουθήσουν και οι εφημερίδες με παρουσία στο διαδίκτυο. Μέσω του Ίντερνετ δηλαδή, να παρέχουν την είδηση και μέσω της έντυπης έκδοσης το σχολιασμό της, τις απόψεις και τις εκτιμήσεις για το μέλλον, στοιχεία απαραίτητα, ειδικότερα για τα ειδικά έντυπα, των οποίων οι αναγνώστες ζητούν διακαώς τέτοιου είδους πληροφόρηση.

Στην έρευνα, την οποία διεξήγαγε η Zogby International για το World Editors Forum και το Reuters, οι διευθυντές των εφημερίδων εμφανίστηκαν αισιόδοξοι για το μέλλον των έντυπων εκδόσεων, ωστόσο κοινή διαπίστωση αποτελεί το ότι θα πρέπει όλοι να προσαρμοστούν στις εξελίξεις της ψηφιακής εποχής.Αξιοσημείωτο είναι το ότι το 86% των ερωτηθέντων στην έρευνα θεωρεί ότι στην επόμενη δεκαετία οι αίθουσες σύνταξης των εφημερίδων θα πρέπει να ενσωματώσουν περισσότερο ψηφιακές τεχνολογίες, αξιοποιώντας εκτός από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή και τα κινητά τηλέφωνα. Ειδικότερα για τα τελευταία, θα πρέπει να αξιοποιηθούν οι διευρυμένες δυνατότητες που αυτά προσφέρουν για απόκτηση -και άμεση αποστολή- οπτικοακουστικού περιεχομένου (φωτογραφίας ή βίντεο), το οποίο θα μπορεί να αξιοποιηθεί τόσο από έντυπες όσο και από ηλεκτρονικές εκδόσεις. Η συνταγή για την επιτυχία των εφημερίδων στα επόμενα δέκα χρόνια είναι πλέον γνωστή και συνοψίζεται στον κανόνα «ανανέωση και ενσωμάτωση ή μαρασμός».Το μεγαλύτερο πρόβλημαΗ βιομηχανία των εφημερίδων επηρεάστηκε τα τελευταία χρόνια από την τάση της μετατόπισης περιεχομένου στις διαδικτυακές εκδόσεις, σε μια προσπάθεια ανανέωσης και εκμετάλλευσης των νέων μέσων, πολιτική που απέδωσε αποτελέσματα και έλυσε αρκετά προβλήματα. Παρά ταύτα, οι διευθυντές των εφημερίδων βλέπουν ακόμα αρκετές δυσκολίες στον ορίζοντα.

Ειδικότερα, σύμφωνα με 704 διευθυντές εφημερίδων ανά τον κόσμο, η μεγαλύτερη απειλή για τη βιομηχανία των εντύπων είναι η μείωση του αριθμού των νεαρών αναγνωστών, η οποία παρατηρείται τα τελευταία χρόνια, καθώς και η σημαντική αύξηση στην ταχύτητα μετάδοσης των γεγονότων, η οποία τελικά επηρεάζει την ποιότητα του περιεχομένου. Χαρακτηριστικό είναι ότι μόνο το 45% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι η ποιότητα της δημοσιογραφίας θα βελτιωθεί στα επόμενα 10 χρόνια, ενώ περισσότεροι από 25% πιστεύουν ότι θα χειροτερέψει. Δωρεάν οι ειδήσειςΤο 56% των ερωτηθέντων θεωρεί πως, μελλοντικά, η πλειονότητα των ειδήσεων θα παρέχεται δωρεάν στους αναγνώστες, τόσο μέσω των εντύπων όσο και μέσω του διαδικτύου, ενώ επισημαίνεται ότι το αντίστοιχο ποσοστό που είχε την ίδια άποψη στην περσινή έρευνα ήταν 48%.Ιδιαίτερα αυξημένο είναι το ποσοστό στην πιο πάνω ερώτηση μεταξύ των ερωτηθέντων διευθυντών των εφημερίδων των αναδυόμενων αγορών, σε περιοχές όπως η Νότια Αμερική, η Ανατολική Ευρώπη, η Ρωσία, η Μέση Ανατολή και η Ασία, αφού φτάνει στο 61%. Αντίθετα, στις περιοχές της Δυτικής Ευρώπης το ποσοστό των διευθυντών των εφημερίδων που πιστεύουν ότι οι ειδήσεις θα παρέχονται δωρεάν στο μέλλον παρέμεινε σταθερό σε σχέση με πέρυσι, στο 48%, ενώ εκείνων της Βόρειας Αμερικής ανήλθε στο 56%.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΣΤΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: http://www.naftemporiki.gr/news/redirstory.asp?id=1510609

13Μαϊ2008

Οκτώ παράθυρο για το όνειρο...

Οκτώ παράθυρα, οκτώ ζευγάρια μάτια ίσως. Η ζωή θέλει αρμονία. Και η αρμονία ευδοκιμεί στο απείραχτο, στο ανεπιτήδευτο, στο παρθένο. Όπως στην ακτή Κολυμπήθρα στην Τήνο, σε ένα τέρμα της, εκεί που δεν πατάει πόδι τουρίστα, εκεί που η παραθαλάσσια κτηνοτροφία μεγαλώνει τα παιδιά που έχουν απομείνει. Χωριάτες, νησιώτες, γνήσιοι, αληθινοί, πίσω από το χρόνο, μπροστά από την εποχή μας.
Οκτώ παράθυρο για το όνειρο...

FOTO: @Γ. ΚΕΣΣΟΠΟΥΛΟΣ / "Κολυμπήθρα", Τήνος 6-7-2004

5η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

5η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης
29 Μαΐου έως 1η Ιουνίου 2008
HELEXPO, περίπτερα 13-14-15

50 χώρες συμμετέχουν στο ετήσιο ραντεβού του βιβλίου που πραγματοποιείται - για πέμπτη χρονιά – στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης, στις εγκαταστάσεις της HELEXPO. Για τέσσερις ημέρες η Θεσσαλονίκη θα αποτελέσει πόλο έλξης για επαγγελματίες και επισκέπτες-λάτρεις του βιβλίου, σε μια γιορτή που έχει πλέον καθιερωθεί όχι μόνον σε εθνικό αλλά και σε βαλκανικό, μεσογειακό και διεθνές επίπεδο.

Oι πύλες της έκθεσης θα ανοίξουν την Πέμπτη 29 Μαΐου, στις 10.00 το πρωί, και θα κλείσουν το βράδυ της Κυριακής 1 Ιουνίου, με εκλεκτούς καλεσμένους από τον χώρο της ελληνικής και της ξένης βιβλιοπαραγωγής: συγγραφείς, εκδότες, μεταφραστές, λογοτεχνικοί πράκτορες, κριτικοί, βιβλιοθηκονόμοι, βιβλιοπώλες, δημοσιογράφοι θα συναντηθούν για να ανταλλάξουν γνώμες και να συζητήσουν γύρω από την πορεία του εκδοτικού κόσμου, να διαπραγματευτούν νέους τίτλους και μεταφράσεις, να γνωριστούν με το αναγνωστικό κοινό. Ανάμεσα σ’ αυτούς σημαντικά ονόματα της διεθνούς λογοτεχνικής κοινότητας, όπως ο Ιταλός Antonio Tabucchi, ο Βρετανός Jonathan Coe, οι Γάλλοι Pierre Assouline και Edgar Morin κ.ά.

Για πρώτη φορά, φέτος, καθιερώνεται ο θεσμός της τιμώμενης χώρας: η έναρξη θα γίνει με τη Γαλλία, η οποία θα βρεθεί στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος με μια ευρεία γκάμα της εκδοτικής της παραγωγής (εκπροσωπούνται 80 εκδότες) αλλά και με την παρουσία 25 Γάλλων συγγραφέων στη Θεσσαλονίκη.
Ενώ η θεματική έκθεση, που κάθε χρόνο εστιάζει σε συγκεκριμένο θέμα, είναι αφιερωμένη στο πολιτικό βιβλίο με 1.300 τίτλους σχετικής θεματολογίας, έκθεση πολιτικής αφίσας (που παραχώρησε ευγενικά το Εθνικό και Ιστορικό Μουσείο της Αθήνας) προβολές ταινιών αλλά και τη θεατρική παράσταση «Ο Μαρξ στο Σόχο», βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Howard Zinn, με τον Αγγελο Αντωνόπουλο, στο θέατρο «Εγνατία».

Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων πιο πλούσιο από ποτέ προσεγγίζει φέτος τις διακόσιες και περιλαμβάνει τις ενότητες: παρουσιάσεις βιβλίων και λογοτεχνών, συζητήσεις στρογγυλά τραπέζια, σεμινάρια, εργαστήρια, εκδηλώσεις της τιμώμενης χώρας, παράλληλες εκδηλώσεις, η έκθεση στην πόλη, εκδηλώσεις στην παιδική γωνιά με θέμα Βιβλίο;…Δικαίωμά σου! κ.ά.

ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΩΝ ΔΙΕΘΝΩΝ ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΒΙΒΛΙΟΥ
Τις επόμενες ημέρες άλλωστε η διευθύντρια του ΕΚΕΒΙ και της ΔΕΒΘ Κατρίν Βελισσάρη θα παραστεί στη συνάντηση των διευθυντών του «κλαμπ των 25» διεθνών εκθέσεων βιβλίου, στη Σεούλ. Στην τριήμερη συνάντηση – που πραγματοποιείται κάθε δύο χρόνια – θα συζητηθεί η πορεία και το μέλλον των εκθέσεων βιβλίου σε διεθνές επίπεδο.

***

Η ΔΕΒΘ θα λειτουργεί καθημερινά, από τις 10.00 το πρωί έως τις 9.00 το βράδυ (το Σάββατο έως τις 10.00 το βράδυ) στα περίπτερα 13-14-15 της HELEXPO. Η είσοδος είναι δωρεάν για το κοινό.

Αναζητώντας το υπαρξιακό μας "ΑΦΜ"

"Θέλω να κάνω ένα κτίριο που να μην έχει ανάγκη από περιποίηση και επισκευές. Να είναι σαν το βότσαλο που είναι σκονισμένο και έρχεται το κύμα, το πλένει και καθαρίζει αμέσως". Μια λιτή περιγραφή για ένα λιτό κτίριο, όπως τελικά κατάφερε να το κάνει, το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού της Θεσσαλονίκης, από τον αείμνηστο αρχιτέκτονα Κυριάκο Κρόκο.
Είναι ακριβώς αυτή η απλή πλην όμως φιλοσοφημένη σκέψη που μετατρέπει τους αρχιτέκτονες, τους καλλιτέχνες κλπ σε δημιουργούς. Είναι η σκέψη ["Η σκέψη είναι πλέον μια ηρωική πράξη" όπως λέει στα "Νέα" (9-5-2008) ο ζωγράφος Άγγελος] που ξεπερνά τις επιταγές της λεγόμενης σύγχρονης τέχνης (η οποία δεν αποκλείεται στο μέλλον να αμφισβητηθεί) και μας γυρνά συνέχεια στη φύση, στη γη, στην ελληνικότητα, δηλαδή στο βίωμα, άρα στην πραγματικότητα του καθενός μας, απομακρύνοντας την τέχνη από τη φαντασία. Είναι το στοιχείο που χαρακτηρίζει όλους τους μεγάλους της νεώτερης πολιτιστικής Ελλάδας, τον Τσαρούχη, τον Χατζιδάκη, τον Μίκη, τον Σεφέρη και τον Ελύτη, αλλά και των σύγχρονων Τσόκλη, Φασιανού κλπ. Είναι εν τέλει το ζητούμενο για την κατάκτηση της αυτογνωσίας του καλλιτέχνη, να παρατηρήσει -όπως μου 'χει πει το 1998 στη Σάνη ο Αλέκος Φασιανός "παρατηρώ τα μυρμήγκια"- προκειμένου να προσδιορίσει την εσωτερική του πατρίδα, την ταυτότητά του, το υπαρξιακό του "ΑΦΜ". Αλλά και κάθε ανθρώπου.
11Μαϊ2008

Διαβάστε το κείμενο του Νίκου Βατόπουλου στην Καθημερινή (κυριακάτικη έκδοση, 11-5-2008) στη διεύθυνση: http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_1_11/05/2008_269129. Βλέπε και http://www.astragalerie.gr/