Μια ακόμη πομπή του Αττίλα

Κείμενο του Μιχάλη Θεοδώρου, από την εφημερίδα ΠΟΛΙΤΗΣ της Κύπρου (12/08/2009)

Είδαν το σπίτι τους στο Βαρώσι, 35 χρόνια μετά την κατάληψη της πόλης

Διαδικτυακή επιστροφή

Με ένα κλικ, βρέθηκαν στο σπίτι τους: η οικογένεια Γιώργου Θεοδώρου άνοιξε χτες τον υπολογιστή της, συνδέθηκε με το διαδίκτυο και έφτασε στο σπίτι της στην Αμμόχωστο με 24 φωτογραφίες

Το 1987, ο Hans Ackerman, Αυστριακός ειρηνευτής στη Δύναμη των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο (ΟΥΝΦΙΚΥΠ) ανέβηκε στον τελευταίο όροφο της πολυκατοικίας Ριβιέρα, όπου στεγάζεται το αρχηγείο του 4ου τομέα ελέγχου της ΟΥΝΦΙΚΥΠ στην Αμμόχωστο ή όπως επισήμως καλείται μετά το 1974, Στρατόπεδο Στρατηγού Στεφανίκ. Εκεί, ο Αυστριακός ειρηνευτής έσπασε την σφραγισμένη πόρτα του διαμερίσματος υπ' αριθμόν 31 και εισήλθε στο εσωτερικό του, βλέποντας μια άλλοτε κατοικία ανθρώπων να έχει μετατραπεί σε περιστεριώνα. Είκοσι ακριβώς χρόνια μετά, μία 23χρονη καλλιτέχνις από την Σλοβακία, φτάνει στην Αμμόχωστο και μπαίνει μέσα στο ίδιο εκείνο σπίτι, καθώς κατά πάσα εύλογη πιθανότητα, όλα τα υπόλοιπα διαμερίσματα της πολυκατοικίας-αρχηγείου παρέμειναν σφραγισμένα, με εξαίρεση τους δύο πρώτους ορόφους, όπου και φιλοξενείται η δύναμη της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Επιστρέφοντας στην πατρίδα του, ο Αυστριακός ειρηνευτής απευθύνθηκε στην Πρεσβεία της Κύπρου στη Βόννη, ζητώντας πληροφορίες για τις τύχες μιας οικογένειας, τις φωτογραφικές αναμνήσεις της οποίας περισυνέλεξε ανάμεσα σε περιττώματα περιστεριών εντός του διαμερίσματος. Ο τότε διπλωμάτης στην Πρεσβεία της Βόννης και νυν πρέσβης της Κύπρου στην Ουάσιγκτον, Εύρος Ευρυβιάδης, αναγνώρισε στις φωτογραφίες που είχε μαζέψει ο Αυστριακός ειρηνευτής, τον τότε λειτουργό στην Υπηρεσία Εκλογών και νυν διευθυντή στην Υπηρεσία Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών, Γιώργο Θεοδώρου. Κάπως έτσι, οι αναμνήσεις μιας οικογένειας βρήκαν τον δρόμο να φτάσουν σε εκείνους, στους οποίους σήμαιναν κάτι τι πιο ουσιαστικό από την φθορά που φέρει η διαδρομή του χρόνου. Είκοσι και κάτι χρόνια μετά το 1987, διαφορετικές φωτογραφίες, φτάνουν στην ίδια οικογένεια, σημαίνοντας όχι τη νοσταλγία των ευτυχισμένων ημερών τους στην Αμμόχωστο, αλλά την αδιαπραγμάτευτη παροντική πληγή της αδυναμίας να φτάσουν στο σπίτι τους.

Βαρωσιώτικες αναζητήσεις
Το email με τη διεύθυνση www.flickr.com/photos/34033431@N02/show/ κυκλοφορούσε από την περασμένη Κυριακή μεταξύ Αμμοχωστιανών, οι οποίοι σε καθημερινή βάση συνηθίζουν να κάνουν google τις λέξεις Varosha και Famagusta. Η ιστοσελίδα της γνωστής εταιρείας φιλοξενίας φωτογραφιών, πρόβαλλε φωτογραφίες του μέλους της betakarotenova, σε τρεις θεματικές ενότητες. Η μεγαλύτερη εξ αυτών των θεματικών ενοτήτων, με σύνολο 44 φωτογραφίες, φέρει το όνομα Varosha, Cyprus. Και από τις 44 φωτογραφίες της betakarotenova, οι 24 απομνημονεύουν το σπίτι της οικογένειας του Μιχάλη Κόκκινου, πενθερού του Γιώργου Θεοδώρου. Χτες, στις προσωρινές εγκαταστάσεις του σωματείου Ανόρθωσις Αμμοχώστου, ο διευθυντής του προσφυγικού σωματείου Ανδρέας Βραχίμης έβλεπε για πολλοστή φορά τις φωτογραφίες αυτές στην ιστοσελίδα του flickr. Από το Σάββατο το πρωί της 8ης Αυγούστου είχε ενημερωθεί από τον αδελφό του για το ανέβασμα των φωτογραφιών στο διαδίκτυο, το οποίο συνέβη τον περασμένο Φεβρουάριο. Και από τα γενικά πλάνα κτηρίων της περίκλειστης πόλης, ο Ανδρέας Βραχίμης είχε αναγνωρίσει το δικό του σπίτι επί της οδού Αργυρού Νικόλα. Συναντώντας χτες, στα γραφεία της Ανόρθωσις, τον εκτελεστικό σύμβουλο του σωματείου, Ντίνο Τουμαζή, ο Ανδρέας Βραχίμης ρώτησε τον κατά λίγα χρόνια μεγαλύτερό του στην ηλικία άντρα, αν γνωρίζει το νιόπαντρο ζευγάρι της φωτογραφίας, στο οποίο λογικά θα έπρεπε να ανήκει και το εγκαταλειμμένο διαμέρισμα. Η απάντηση του Ντίνου Τουμαζή δεν έφτασε αμέσως. Μετά από λίγο όμως, προσδιόρισε στη φυσιογνωμία του εικονιζόμενου, τον Γιώργο Θεοδώρου. Μόλις αναγνωρίστηκε η ταυτότητα του εικονιζόμενου, ο Ανδρέας Βραχίμης κάλεσε τον Γιώργο Θεοδώρου στο τηλέφωνο, για να τον πληροφορήσει για την ύπαρξη των φωτογραφιών, προειδοποιώντάς τον "να πιει βάλιουμ πριν να ανοίξει την ιστοσελίδα". Κάπως έτσι, η οικογένεια του Γιώργου Θεοδώρου έμελλε να υποστεί το χειρότερο είδος επιστροφής στο σπίτι της: μια ψηφιακή επιστροφή, σημαινόμενο της οποίας δεν είναι ούτε η νοσταλγία των ημερών πριν τον εκτοπισμό ούτε η διαφθορά του χρόνου, αλλά απλώς η απελπισία, που αφήνει η αδυναμία να φτάσει κανείς στο σπίτι του.

Μια Σλοβάκα στο Βαρώσι
Το ψευδώνυμο betakarotenova του χρήστη, που εμφανίζεται στην ιστοσελίδα του flickr, όπου βρίσκονται οι φωτογραφίες από το σπίτι του Μιχάλη Κόκκινου, δεν συνοδεύεται από τα πραγματικά στοιχεία εκείνου που ανέβασε τις φωτογραφίες στο διαδίκτυο. Επαναλαμβάνεται ωστόσο το ίδιο ψευδώνυμο, στην ιστοσελίδα youtube, φιλοξενώντας τις εικαστικές εργασίες μιας Beata Kolbasovska, 25χρονης σήμερα, εικαστικού καλλιτέχνιδας από την πόλη Κόζιτσε της Σλοβακίας. Δεδομένου του γεγονότος ότι τον 4ο τομέα επιτήρησης της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, δηλαδή εκείνον της Αμμοχώστου, ανέλαβαν από τον Ιούνιο του 2001, δυνάμεις υπό σλοβακική, ουγγρική και κροατική διοίκηση (αντικαθιστώντας την προηγούμενη σλοβενική, αυστριακή και ουγγρική διοίκηση), θα μπορούσε να εξαχθεί το επισφαλές συμπέρασμα ότι η Μπεάτα Κολμπάσοφσκα, προσκλήθηκε στην Κύπρο τον Ιανουάριο του 2007 από ομοεθνή της, που υπηρετούσε στην ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Οπότε η εικασία, θα μπορούσε να γραφτεί ως εξής: φτάνοντας στην περίκλειστη πόλη, η Μπεάτα Κολμπάσοφσκα εισήλθε στο εσωτερικό του μόνου διαμερίσματος, οι πόρτες του οποίου δεν ήταν σφραγισμένες με ξύλα και σίδερα. Εκεί τράβηξε 24 φωτογραφίες.

Η πληγή της εικόνας
Το email με τη διεύθυνση της ιστοσελίδας, όπου έχουν ανεβεί οι 24 φωτογραφίες από το σπίτι της οικογένειας Κόκκινου, έφτασε χτες και στον "Π". Προηγουμένως, η πληροφορία για την ύπαρξη των φωτογραφιών είχε ήδη φτάσει στον γράφοντα. Συνομιλώντας με την Μαρίνα Θεοδώρου, σύζυγο του Γιώργου Θεοδώρου και κόρη του Μιχάλη Κόκκινου, κάθε μια φωτογραφία από την εγκατάλειψη και τη διαφθορά του χρόνου, που αποπειράθηκε να συλλάβει η φωτογράφος, νοηματοδοτήθηκε. Ο μπουλούκος-γάτα χρησίμευε ως πιτζαμοθήκη και ήταν δώρο της μητέρας της από το Λονδίνο, όταν ο Μιχάλης Κόκκινος πήγε στην πρωτεύουσα της Αγγλίας για να λάβει αναγνωρισμένο πτυχίο Αρχιτεκτονικής, καθώς είχε σπουδάσει μέσω αλληλογραφίας. Το εφηβικό δωμάτιο της Μαρίνας Θεοδώρου ήταν επίσης παρόμοια με τις μνήμες της τοποθετημένο στον χώρο. Το κρεβάτι παρέμεινε ακίνητο παράλληλα στη θάλασσα με όλα τα παράθυρα απέναντί του να βλέπουν γαλάζιο. Η ψωμοθήκη της γιαγιάς στην κουζίνα έμεινε στην ίδια θέση που την είχαν αφήσει το 1974, με τα άδεια ράφια στο πλάι της να θυμίζουν τον χώρο που φιλοξενούσε κάποτε τον καφέ και τη ζάχαρη. Ένα άδειο κάδρο της Σλοβάκας φωτογράφου θυμίζει στη Μαρίνα Θεοδώρου μια φωτογραφία που τραβήχτηκε εκεί με την ίδια πρωταγωνίστρια ως νύφη. Και στο καθιστικό, η μπλε πολυθρόνα χωρίς μαξιλάρες χάσκει ηλίθια σε έναν χώρο που φιλοξενεί όχι πια οικογένειες ανθρώπων, αλλά πουλιών. Ο Γιώργος Θεοδώρου είναι ο πατέρας μου. Η Μαρίνα Θεοδώρου το γένος Κοκκίνου είναι η μητέρα μου. Ο Μιχάλης Κόκκινος είναι ο παππούς μου, ο οποίος ακόμα δεν έχει πληροφορηθεί την ύπαρξη των πρόσφατων φωτογραφιών από το σπίτι του. Εγώ είμαι ο δημοσιογράφος που μεταφέρει την είδηση.